admin

«Δεν προλαβαίνω», «δεν έχω χρήματα», «είμαι πιεσμένος στη δουλειά», «με πιάνει πονοκέφαλος από την πίεση που αισθάνομαι», «όταν αγχώνομαι αναπνέω δύσκολα», φράσεις που λέμε και ακούμε συχνά στην καθημερινότητα μας.

Το άγχος και το στρες είναι η φυσική αντίδραση, ο φυσιολογικός μηχανισμός άμυνας και προστασίας του σώματος στις καταστάσεις που νιώθει «απειλή» από τα ερεθίσματα κινδύνου που λαμβάνει και αυτόματα πρέπει να ανταποκριθεί σε αυτά μέχρι να παρέλθουν. Παρόλο που σε λογικά πλαίσια είναι μια φυσιολογική λειτουργία προστασίας μας, ο σύγχρονος τρόπος ζωής και μια παρατεταμένη παραμονή σε αυτή την κατάσταση μπορεί να τα καταστήσει επιβλαβή για την σωματική και πνευματική μας υγεία.

Καθημερινά το σώμα μας βάλλεται από ενδογενείς ή εξωγενείς παράγοντες, θετικούς ή αρνητικούς (ερεθίσματα) που ενεργοποιούν την «μάχη, φυγή, πάγωμα» και τελικά μας προκαλούν άγχος/στρες. Τέτοιοι μπορεί να είναι δυσκολίες στον εργασιακό χώρο, οικονομικά προβλήματα, η διαχείριση του χρόνου, εντάσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις, μια κοινωνική υποχρέωση που θέλουμε να πάμε, αλλά δεν έχουμε χρήματα πχ.να πάρουμε ένα δώρο και πολλά άλλα θέματα που ο κάθε ένας μας ξεχωριστά καλείται να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει. Όποια και αν είναι η αιτία που μπορεί να ενεργοποιήσει αυτόν τον μηχανισμό, το άγχος/στρες μπορεί να γίνει χρόνιο και επιπλέον να επιφέρει άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας στο σώμα. Το καλύτερο είναι να γίνει διάγνωση από τους ειδικούς και να αντιμετωπιστεί άμεσα.

Σε όλο αυτό λοιπόν που βιώνουμε καθημερινά, σύμμαχος στη αντιμετώπιση τους μαζί με την βοήθεια του ειδικού ψυχίατρου, ψυχοθεραπευτή και λοιπών συναφών ειδικοτήτων ή τεχνικών διαχείρισης άγχους, μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικά και η τεχνική Bowen (Bowtech).

Πρόκειται για μια ολιστική θεραπευτική μέθοδο που ενεργοποιεί τον μηχανισμό αυτοΐασης του σώματος. Μέσα σε όλες τις σωματικές, ή μη, παθήσεις από τις οποίες μπορεί το σώμα να νοσήσει είναι το άγχος και το στρες. Το Bowtech μπορεί να είναι η συμπληρωματική θεραπευτική προσέγγιση σε συνεργασία με τον θεραπευτή της ψυχικής υγείας ή τον ψυχίατρο.

Πως δουλεύει; Είναι μια τεχνική εφαρμογής ήπιων κινήσεων στο σώμα που δίνει ελεγχόμενα ερεθίσματα στον μυϊκό και συνδετικό ιστό. Επιτυγχάνεται έτσι να έρθει η ισορροπία στο σώμα μέσω του Αυτόνομου νευρικού συστήματος, βοηθώντας να  «καταλαγιάσει» η συνεχής υπερδιέγερση στην οποία βρίσκεται. Γνωρίζουμε πως το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα είναι ευαίσθητο στους στρεσογόνους παράγοντες, έλεγχει πάνω από το 80% των λειτουργιών του σώματος και τον τρόπο που ρυθμίζει το στρες στο οργανισμό μας. Μέσω της ενεργοποίησης του ΑΝΣ μπορούν να επανέλθουν οι λειτουργίες του σώματος σε κανονικό ρυθμό μετά από καταστάσεις έντασης.

Όταν βιώνουμε συνεχές άγχος και στρες, το Αυτόνομο Νευρικό σύστημα βρίσκεται σε συνεχή υπερδιέγερση και αν δεν το αντιμετωπίσουμε το αποτέλεσμα είναι να προκαλούνται επιπλέον προβλήματα στον οργανισμό μας. Στη διάρκεια εφαρμογής της τεχνικής Bowen πάνω στο σώμα, το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα «περνά» από το μοντέλο «μάχης, φυγής, πάγωμα» (συμπαθητικό σύστημα), στην «ανάπαυση, χαλάρωση και αποκατάσταση» (παρασυμπαθητικό σύστημα). Αποτέλεσμα είναι το σώμα να χαλαρώνει, να απο-φορτίζεται, να  βελτιώνεται η αναπνοή. Σταδιακά διαπιστώνεται η μείωση των συμπτωμάτων υπερφόρτωσης λόγω άγχους/στρες και άλλων προβλημάτων που μπορεί να υφίστανται λόγω αυτών, όπως πχ. αναπνευστικά προβλήματα, πεπτικά, καρδιαγγειακά, κεφαλαλγίες κλπ.

Ο αριθμός και η συχνότητα των συνεδριών για την αντιμετώπιση του άγχους/στρες που θα χρειαστούν, εξαρτάται από τις ανάγκες του ατόμου – λαμβάνεται ιστορικό – και την ανταπόκριση του στην κατάσταση αυτή. Το σχήμα θεραπείας εξατομικεύεται καθώς η κάθε περίπτωση είναι μοναδική. Σε όλο αυτό ο πρακτικός θεραπευτής είναι συνοδοιπόρος να ακούσει τις ανάγκες για να κινηθεί αναλόγως, να εξηγήσει τις λεπτομέρειες που αφορούν τη μέθοδο και την πορεία της διαδικασίας, να εφαρμόσει την τεχνική και να κατευθύνει παρέχοντας πληροφορίες / οδηγίες για το τι πρέπει να κάνει ο λαμβάνων τη θεραπεία την περίοδο αυτή.

Η φροντίδα του εαυτού μας και η διαχείριση του άγχους μπορεί να επιτευγχθεί για να επανέλθει η ισορροπία στο σώμα. Στους παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν, το Bowtech μπορεί να αποτελέσει ένα δυνατό σύμμαχο. Όταν το άγχος υποχωρεί το σώμα μας ηρεμεί, η αναπνοή μας βελτιώνεται, η σκέψη μας είναι πιο καθαρή, έχουμε ενέργεια και διάθεση να κάνουμε πράγματα. Δοκιμάστε το!

Πέπη Δρακουλινάκου,

Bowtech Practitioner & Pilates Trainer

Πηγή φωτογραφίας: https://www.settershealthcentre.com.au/

Το βίντεο δημιουργήθηκε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Σ’ αυτό αποτυπώνονται συνήθη στερεότυπα που συνοδεύουν κάποιες ψυχικές διαταραχές, με σκοπό την ευαισθητοποίηση και καταπολέμηση του στίγματος.

Το στίγμα που ακολουθει τις ψυχικές διαταραχές στέκεται συχνά εμπόδιο για τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με αυτές ή/και τους οικείους τους στο να αναζητήσουν βοήθεια και την κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Δεδομένου ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας μπορούν να θεραπευτούν επιτυχώς, είναι σημαντικό να επικοινωνούμε τέτοιου είδους δυσκολίες στο περιβάλλον μας, όπως είναι εξίσου σημαντικό να αναζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας.

~Επιμέλεια βίντεο

Ελίζα Γεωργίου

Κων/να Παπαγεωργίου

~Μουσική

“Mother’s journey”- Yann Tiersen

Ευτυχία Ψύλλου

Ψυχολόγος

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία 

Ειδικευόμενη στη Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεία των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής

Η νηπιακή ηλικία εμπεριέχει μια αντίδραση στους κανόνες, καθώς το νήπιο αντιλαμβάνεται την  ικανότητά  του να χειρίζεται τους γονείς, αλλά ταυτόχρονα παλεύει για την  ανεξαρτησία του. Είναι αναμενόμενο λοιπόν να αντιδρά με «όχι» σε  οτιδήποτε του προταθεί και να θέλει να κάνει οτιδήποτε επιθυμεί,  για παράδειγμα  να  πάει για ύπνο την ώρα που θέλει, να κοιμηθεί στο κρεβάτι των γονέων,  να τρώει μόνο σοκολάτα και όχι φαγητό, να μην θέλει να φορέσει τα ρούχα που του προτείνουν οι γονείς κ.α.

Με τον όρο διαπαιδαγώγηση εννοούμε  την  εκπαίδευση των  παιδιών σε ωφέλιμες συμπεριφορές. Οι γονείς  είναι σημαντικό να συζητήσουν και να αποφασίσουν ποιες συμπεριφορές των παιδιών τους θεωρούν επιθυμητές και ωφέλιμες και  ποιες όχι. Επίσης είναι απαραίτητο και οι δύο γονείς να συμφωνούν και να έχουν κοινή  στάση απέναντι στη διαπαιδαγώγηση. Αν αυτό δε συμβαίνει, χρειάζεται πρώτα να λυθούν οι συγκρούσεις   των  γονέων και κατόπιν αμοιβαίων υποχωρήσεων να βρουν ένα κοινό  μοτίβο δράσης. Αν δεν υπάρχει κοινή στάση, τα παιδιά θα εκμεταλλευτούν τον πιο αδύναμο γονέα και θα καταφέρνουν να παρακάμπτουν τους κανόνες.

Επομένως, η  στάση των γονέων πρέπει να είναι πάντα η ίδια, να παρατηρούν τα «προβλήματα» στη συμπεριφορά και στη διαπαιδαγώγηση των  παιδιών  τους , να συσκέπτονται συχνά  για τη λήψη αποφάσεων, να συζητούν με τα παιδιά για τις καταστάσεις αυτές και τέλος να εφαρμόζουν τον κανόνα που επέλεξαν οι γονείς.

Συμπερασματικά οι γονείς μπορούν:

• να λειτουργούν ως πρότυπο συμπεριφοράς σε όσα επιθυμούν να μάθουν τα παιδιά      τους
• να εξηγούν στο παιδί την τριλογία «τι, γιατί και πώς» και όχι απλώς να λένε «μην το κάνεις αυτό»
• να αφήνουν τα παιδιά τους να βιώνουν τις συνέπειες των  συμπεριφορών τους και να μαθαίνουν από τα λάθη τους. Εάν  λειτουργούν υπερπροστατευτικά και φοβικά τα παιδιά δε θα αναπτύξουν το αίσθημα της ανεξαρτησίας, της αυτοπεποίθησης και  της ικανότητας.
• να καθιερώσουν ένα οικογενειακό συμβούλιο. Σε αυτές τις συναντήσεις καλό είναι να ακούγονται τα θέλω των παιδιών και να νιώθουν και εκείνα υπεύθυνα και ισότιμα μέλη  της οικογένειας.
• να συναποφασίσουν ένα  οικογενειακό πλάνο πχ.  ποιες έξοδοι θα γίνουν, πόση ώρα θα δει το παιδί τηλεόραση κ.α. προκειμένου οι γονείς να προλάβουν τα  προβλήματα και τις αντιδράσεις των παιδιών.

Αναστασία Στάμου,

MSc in Child Psychology

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία 

Η είσοδος ενος φοιτητή στο πανεπιστήμιο είναι από μόνη της μια σημαντική μεταβατική περίοδος στη ζωή του, πόσο μάλλον εαν συνοδεύεται με μετάβαση σε μια ξένη χώρα. Ο φοιτητής καλείται να έρθει σε επαφή και να ενταπεξέλθει σε ένα αριθμό αλλαγών. Όχι μόνο την ακαδημαϊκή ένταξη σε ένα σύστημα εκ διαμέτρου διαφορετικό από αυτό που είχε μάθει στο σχολείο αλλά και τη κοινωνικοπολιτιστική προσαρμογή σε μια ξένη χώρα, τη διαχείριση πρακτικών ζητημάτων σε μια γλώσσα διαφορετική από τη μητρική και σε συνδυασμό με την αναζήτηση προσωπικής ταυτότητας και φιλοσοφίας για τη ζωή τα οποία προϋποθέτει η μετάβαση από την εφηβεία στην ενηλικίωση.

Οι νέοι και οι νέες λοιπόν βιώνουν ιδιαίτερα κατά το πρώτο έτος στο πανεπιστήμιο σε μια ξένη χώρα καταστάσεις πρωτόγνωρες οι οποίες είναι απόλυτα φυσιολογικό και πιθανό να φέρνουν στην επιφάνεια άγχος, ανασφάλεια, θυμό, θλίψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αϋπνίες, δυσκολίες στην ακαδημαϊκή απόδοση και διάφορα ψυχοσωματικά (κεφαλαλγίες, δερματικά, κ.α).

Πώς μπορούμε να διευκολύνουμε αυτή τη μετάβαση για τον εαυτό μας;

Χρόνος και χώρος

Όπως συμβαίνει με κάθε αλλαγή στη ζωή μας καθώς οι αλλαγές είναι το μόνο «αμετάβλητο» στην ουσία κομμάτι της, χρειάζεται χρόνος και χώρος για να αφομοιωθεί. Ο καθένας χρειάζεται το δικό του χώρο και χρόνο. Όταν λοιπόν τα πράγματα μας φαίνονται στην αρχή δύσκολα επιτρέπουμε στον εαυτό μας να αισθανθεί δυσάρεστα γνωρίζοντας οτι είναι κάτι το φυσιολογικό και στη συνέχεια μας δίνουμε χώρο και χρόνο μέχρι αυτά να εξασθενίσουν.

Υποστηρικτικό περιβάλλον

Οι αποστάσεις έχουν πλέον εκμηδενιστεί με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης , το skype και τα απεριόριστα λεπτά κλήσεων προς το εξωτερικό. Φροντίζουμε λοιπόν να μιλάμε με ανθρώπους της εμπιστοσύνης μας όπως φίλους ή οικογένεια για αυτά που μας απασχολούν. Μη ξεχνάμε οτι το μοίρασμα είναι ευεργετικό και δε χρειάζεται να το θυσιάζουμε στο βωμό της εικόνας που θέλουμε να προβάλουμε προς τα έξω. Είναι βοηθητικό και ως προς το κομμάτι της νοσταλγίας να μιλάμε με δικούς μας ανθρώπους από την Ελλάδα αλλά όχι σε βαθμό να αγκιστρώνομαστε απο αυτούς μην αφήνοντας περιθώρια για τις νέες φιλίες και συναναστροφές της νέας μας καθημερινότητας.

Δραστηριότητες

Μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία που μας δίνεται όντας μακριά από τα γνώριμα για να ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε και τι μας αρέσει, ξεκινώντας από μικρά πράγματα όπως ένα χόμπυ, άθληση ή τον εθελοντισμό. Παρακολουθώντας κάποιο ομαδικό πρόγραμμα στο γυμναστήριο για παράδειγμα έχουμε πολλαπλά οφέλη, πέρα από τη κοινωνικοποίηση και την ευεξία επωφελούμαστε και απο την ενδορφίνη, τη λεγόμενη ορμόνη της χαράς! Όσον αφορά τον εθελοντισμό, έρευνες έχουν βρει θετικό συσχετισμό ανάμεσα στο να προσφέρεις και τη θετική διάθεση.

Αλλαγή οπτικής

Βάζουμε ερωτηματικά στις αρνητικές μας σκέψεις. Τι αποδείξεις έχουμε για να πιστεύουμε ότι για παράδειγμα θα αποτύχουμε στο τεστ ή τι θα συμβουλεύαμε ενα φίλο μας εαν μας φανέρωνε αυτές του τις σκέψεις. Πολλές φορές είναι σημαντικό να σηκωθούμε από την καρέκλα μας για να δούμε και από άλλες οπτικές γωνίες το πρόβλημα. Δεν είναι διόλου απίθανο να δούμε οτι καθόμασταν πάνω στο πρόβλημα και αυτός ήταν ο λόγος  που δεν το βλέπαμε!

Θετικές δηλώσεις

Κάντε μια λίστα με το τι έχετε να κερδίσετε από αυτή σας την εμπειρία. Για παράδειγμα, θα αποκτήσω πιο ανοιχτούς ορίζοντες, θα μου δοθούν περισσότερες ευκαιρίες, θα γίνω πιο ανεξάρτητος βασιζόμενος στις δυνάμεις μου κ.ο.κ. Διαβάζετε αυτή τη λίστα κάθε φορά που πέφτετε ψυχολογικά.

Ρεαλιστικές προσδοκίες

Κοιτάξτε λίγο τι είναι αυτό που ζητάτε από τον εαυτό σας. Μήπως είστε ιδιαίτερα απαιτητικοί; Είναι λογικό όταν βάζουμε μη ρεαλιστικούς στόχους, να μη τους πετυχαίνουμε και να απογοητευόμαστε. Καλό είναι να διαχωρίζουμε τους στόχους μας σε μικρούς και επιτεύξιμους, ώστε να μας δίνουν το κίνητρο να συνεχίσουμε στον επόμενο.

Εστιασμός στο εδώ και το τώρα

Οι περισσότρες αρνητικές μας σκέψεις αν το παρατηρήσετε έχουν να κάνουν με το παρελθόν ή το μέλλον. Επικεντρωθείτε στο «Εδώ και το Τώρα». Αν είναι να αγχωθείτε γα κάτι, τουλάχιστον αγχωθείτε για κάτι που γίνεται στο εδώ και το τώρα. Σκεφτείτε έναν άνθρωπο που έχει το ένα του πόδι στο παρελθόν και το άλλο στο μέλλον, στα δυο άκρα ενός άξονα. Θα μπορέσει να ισορροπήσει ποτέ; Το χθες έχει φύγει και το αύριο δεν έχει έρθει ακόμα. Το μόνο που μας μένει είναι το πολύτιμο «τώρα». Ζήστε το και αφήστε το αύριο για… αύριο!

Ακολουθήστε αυτές τις οδηγίες και παράλληλα ρωτήστε κάποιον δευτεροετή, τριτοετή ή απόφοιτο πως διαχειρίστηκε παρόμοιες καταστάσεις. Συνήθως είναι πρόθυμοι να μοιράζονται τις εμπειρίες τους όπως πιθανότατα θα κάνετε και εσείς για κάποιον άλλο μελλοντικά. Ωστόσο, εαν αισθάνεστε οτι θα θέλατε μια πιο εξιδανικευμένη μορφή υποστήριξης, μη διστάσετε να τη ζητήσετε από ειδικό.

Ουρανία Ζερικιώτη, ΜSc

Ψυχολόγος της Υγείας

Ειδίκευση στη Γνωσιακή– Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Και πράγματι, πόσο ευχάριστη ακούγεται η φράση «έχω τους φίλους μου», φίλους έμπιστους, αγαπημένους και παρόντες στα ευχάριστα και στα δυσάρεστα! Ουσιαστικές φιλικές σχέσεις που εξαλείφουν τη ζήλεια και τον ανταγωνισμό! Σχέσεις που μας κάνουν να αισθανόμαστε ασφάλεια και αποδοχή! Αυτό άλλωστε στη διάρκεια της Ψυχοθεραπείας συχνά θα αποτελέσει το βασικό στόχο, δηλαδή τη δημιουργία ή την ανάδειξη δεξιοτήτων με σκοπό την απόκτηση τέτοιων σχέσεων.
Ποτέ η λέξη «Ψυχολόγος» δεν στάθηκε απέναντι στη λέξη «φίλος». Αντιθέτως, η αντικατάσταση των φίλων από Ψυχολόγο, ή και το αντίστροφο, είναι μία συχνή παρανόηση, η οποία τελικά στερεί απ’ τον άνθρωπο, ο οποίος δυσκολεύεται στην καθημερινότητά του, το δικαίωμα να πάρει τη βοήθεια που χρειάζεται.
Ο Ψυχολόγος έχει εκπαιδευτεί για το πώς να βοηθήσει χωρίς να κατευθύνει και να δίνει έτοιμες απαντήσεις ή γνώμες. Πολλές φορές, ως φίλοι, θέλοντας να βοηθήσουμε αντιλαμβανόμαστε την άποψή μας ως τη «σωστή» και δίχως να υπολογίσουμε την ιδιοσυγκρασία του φίλου μας, προσπαθούμε να τον πείσουμε να ακολουθήσει το δρόμο που δείχνουμε. Αντίθετα, ο Ψυχολόγος έχει εκπαιδευτεί στη Σωκρατική μέθοδο, τη Μαιευτική, με σκοπό να αναδείξει τις δεξιότητες του θεραπευμένου, χωρίς να προσδιορίσει το «σωστό» ή το «λάθος».
Αντίστοιχα, συχνά ως φίλοι, επιδιώκοντας να βοηθήσουμε, θα «μαλώσουμε» το φίλο μας για κάποια απόφαση ή επιλογή του, συμπεριφορά που πιθανόν να του δημιουργήσει ντροπή και ενοχές. Ο Ψυχολόγος είναι εκεί για να αναδείξει τους λόγους της εκάστοτε επιλογής, τα θετικά-αρνητικά αυτής, τις πεποιθήσεις που οδήγησαν στην επιλογή και την αντικατάσταση αυτής με μία πιο λειτουργική και βοηθητική απόφαση.
Συχνά, η ίδια η θεραπευτική σχέση γίνεται πρότυπο προς μίμηση για τη δημιουργία ή την εξέλιξη φιλικών σχέσεων, μέσω της εκμάθησης στην ενσυναίσθηση, στην αμοιβαία κατανόηση και στο σεβασμό. Η ικανότητα να μπαίνει κανείς στη θέση του συνομιλητή, ακόμα κι αν δεν ταυτίζεται μαζί του, είναι βασικό εργαλείο, τόσο στη θεραπευτική, όσο και στη φιλική σχέση.
Τέλος, η Ψυχοθεραπεία παρέχει οργανωμένα προγράμματα παρέμβασης σε διαταραχές, όπως αγχώδεις διαταραχές, κρίση πανικού, κοινωνική φοβία, διατροφικές διαταραχές, σεξουαλικές διαταραχές κα. Ο Ψυχολόγος, συχνά σε συνεργασία και με άλλες ειδικότητες, θα δώσει πληροφορίες και εργαλεία, τα οποία ο θεραπευόμενος θα αξιοποιεί από εβδομάδα σε εβδομάδα, καταγράφοντας την πρόοδό του, με τελικό προορισμό την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στην αρχή της θεραπείας.
Εν κατακλείδι, οι φίλοι μας είναι αναντικατάστατοι και αποτελούν την «οικογένεια» που έχουμε επιλέξει. Παράλληλα, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τη σημασία του ειδικού, όταν τον έχουμε ανάγκη. Για παράδειγμα, αν κανείς αποφασίσει να μειώσει το σωματικό του βάρος , θα απευθυνθεί σε Διατροφολόγο, έτσι ώστε να ακολουθήσει μία ισορροπημένη διατροφή, χωρίς να επιβαρύνει την υγεία του και το μυϊκό ιστό του. Οι φίλοι όμως θα είναι εκεί για να τον στηρίζουν, να τον επιβραβεύουν και να του υπενθυμίζουν το στόχο, όταν κουραστεί!

Αναστασία Λεμονή

Ψυχολόγος, MSc Αντιμετώπιση του Πόνου

Ειδίκευση στη Γνωσιακή– Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, η ιστοσελίδα The Mighty δημοσίευσε άρθρο του συγγραφέα John Anson με τίτλο “Ένα πείραμα για ανθρώπους που δυσκολεύονται να κατανοήσουν την κατάθλιψη”.

Το άρθρο, χρησιμοποιώντας μια μεταφορά, επιχειρεί να δώσει μια παραστατική απάντηση σε μια συχνή ερώτηση: “πώς αισθάνεται κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη;”

Προκειμένου να το πετύχει, ο συγγραφέας καλεί τους αναγνώστες να προχωρήσουν στο ακόλουθο πείραμα, γράφοντας:

Μπείτε στο μπάνιο σας. Δροσίστε το χώρο, τόσο ώστε να μειωθεί η θερμοκρασία. Xαμηλώστε τα φώτα. Κρατήστε ένα διακριτικό φωτισμό, ίσως ένα αναμμένο κερί.

Συγκεντρώστε τις σκέψεις σας μέσα σε αυτό το χώρο, στη συγκεκριμένη στιγμή. Σαν να μην υπάρχει τίποτα έξω από την κλειστή πόρτα.

Αργά και πρόθυμα, αφαιρέστε το ένα μετά το άλλο τα ρούχα σας. Συγκεντρωθείτε και πάλι σε κάθε σας κίνηση.

Προετοιμάστε τώρα τη μπανιέρα, γεμίζοντας την με ζεστό νερό. Κάντε το σαν να είναι το ωραιότερο μπάνιο που μπορείτε να προσφέρετε στον εαυτό σας.

Μπείτε μέσα. Ξαπλώστε στη ζεστασιά του νερού και απολαύστε το πόσο άνετα αισθάνεστε. Κλείστε τα μάτια σας. Τυλίξτε το σώμα σας μέσα στα χέρια σας, προσφέροντας στον εαυτό σας μια ζεστή αγκαλιά.

Κάπως έτσι είναι η αίσθηση του κόσμου, όπως τη βιώνουν οι περισσότεροι.

Τώρα, ξαπλωμένοι ακόμη μέσα στη μπανιέρα, τραβήξτε την τάπα.

Μείνετε εκεί, καθώς το νερό αργά-αργά χάνεται και η αίσθηση της ζεστασιάς του στο σώμα σας αρχίζει να αντικαθίσταται από την ψυχρότητα του κρύου αέρα.

Ακούστε τον χαρακτηριστικό ήχο από το διψασμένο σιφόνι, καθώς το ζεστό και ευχάριστο μπάνιο σας μεταφέρεται ήδη σε παρελθόντα χρόνο.

Μείνετε ακίνητοι. Αισθανθείτε το νερό να χάνεται στις σωληνώσεις. Είστε στα μισά τώρα, αλλά υπάρχει ακόμη νερό. Υπάρχει ακόμη λίγη ζεστασιά που μπορείτε να αισθανθείτε.

Μετά που θα έχει φύγει και η τελευταία στάλα νερού, μείνετε εκεί για λίγο. Μείνετε εκεί παγωμένοι, υγροί και γυμνοί.

Μείνετε ακίνητοι και σιωπηλοί. Μην προσπαθήσετε να ζεστάνετε τον εαυτό σας.

Αυτή είναι η αίσθηση της κατάθλιψης.

Να αισθάνεσαι πως κάθε τι καλό έχει στεγνώσει, έχει χαθεί, αφήνοντας σε γυμνό και μόνο.

Video: This Is What Depression Feeles Like – Depression Awareness Film [2017]

https://www.youtube.com/watch?v=AdGqbLfMvlg

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμάει ότι παγκοσμίως πάνω από 300 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από κατάθλιψη.

www.themighty.com είναι μια διαδικτυακή κοινότητα, η οποία ασχολείται με θέματα υγείας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε αυτά της ψυχικής υγείας. Μετράει πάνω από 2 εκατομμύρια εγγεγραμμένα μέλη.

*Πηγή video και φωτογραφίας: www.youtube.com/watch?v=AdGqbLfMvlg

Ελίνα Παυλάκη

Σύμβουλος επικοινωνίας , Personal & Executive coach , Μέλος του ICF

Οι μαζικές καταστροφές είναι γεγονότα τα οποία δεν συμβαίνουν συχνά σε μία περιοχή. Οι επιπτώσεις που έχουν σε κοινωνικό, οικονομικό, ανθρωπιστικό και κοινωνικό επίπεδο είναι δυσανάλογες με την συχνότητα εμφάνισης ένας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι κυκλώνες, οι κατολισθήσεις, τα τεχνολογικά ατυχήματα και οι αστικές πυρκαγιές συμβαίνουν καθημερινά. Τείνουν να συμβαίνουν ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση, και να προκαλούν τεράστια καταστροφή, ένας φορές σκοτώνοντας ή τραυματίζοντας μεγάλο αριθμό ανθρώπων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κατά μέσο όρο, οι φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές σκοτώνουν 50.000 άτομα κάθε έτος. Ένας επιπλέον αριθμός 74.000 ατόμων τραυματίζεται σοβαρά, ενώ 5 εκατομμύρια εκτοπίζονται από τα σπίτια ένας και πάνω από 80 εκατομμύρια επηρεάζονται με κάποιο τρόπο, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην παγκόσμια έκθεση για ένας καταστροφές από την Ομοσπονδία Εταιρειών Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου, το 1999. Οι μαζικές καταστροφές είναι γεγονότα τα οποία εκτυλίσσονται κατά τη διάρκεια ένας χρονικής περιόδου. Είναι λοιπόν χρήσιμο να διαχωρίσουμε ένας διάφορες φάσεις ένας μαζικής καταστροφής προκειμένου να εξετασθούν οι επιπτώσεις αυτών των γεγονότων. Κάθε φάση θα έχει ένας δικές ένας επιπτώσεις, οι οποίες είναι εμφανείς τόσο στον ατομικό όσο και στον κοινωνικό τομέα. Α. Η προ-καταστροφική περίοδος. Συνίσταται από ένας φάσεις ένας απειλής και ένας προειδοποίησης. Στην ιδανική περίπτωση, πριν από την εμφάνιση μιας καταστροφής, υπάρχει επαρκής προειδοποίηση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ένας τοπικούς μηχανισμούς (π.χ. μέσω μεγαφώνων). Δυστυχώς ορισμένες καταστροφές, ένας οι σεισμοί, δεν επιτρέπουν την ύπαρξη χρόνου για προειδοποίηση. Όταν υπάρχει η δυνατότητα προειδοποίησης, ακριβώς πριν την καταστροφή υπάρχει μία περίοδος υψηλής διέγερσης, ανησυχίας και φόβου. Πανικός μπορεί υπάρξει, αλλά δεν είναι συνηθισμένος. Ενώ μερικοί άνθρωποι θα λάβουν επείγοντα μέτρα για να προστατεύσουν τον εαυτό ένας και ένας οικογένειές ένας, οι περισσότεροι θα επιλέξουν να αρνηθούν ή να αγνοήσουν τον κίνδυνο. Β. Η οξεία καταστροφική περίοδος. Το στάδιο αυτό διαρκεί όσο συμβαίνει το καταστροφικό γεγονός. Μπορεί να υπάρχουν θάνατοι και τραυματισμοί. Η διάρκεια θα διαφέρει ανάλογα με τον τύπο ένας καταστροφής, από δευτερόλεπτα στην περίπτωση σεισμών σε λεπτά ή ώρες για ένα κυκλώνα ή βιομηχανικό ατύχημα, σε ημέρες και εβδομάδες για πλημμύρες. Η επιβίωση και η αυτοσυντήρηση είναι οι κύριοι στόχοι. Οι περισσότεροι άνθρωποι συμπεριφέρονται κατάλληλα ώστε να προστατεύσουν ένας εαυτούς ένας και ένας  «σημαντικούς ένας». Έντονη ανησυχία και αγωνιώδης αναζήτηση συγγενών και κοντινών φίλων, εμφανίζονται συχνά. Σπάνια μπορεί να υπάρχει έντονος πανικός ή παράλυση που αναστέλλει και καθυστερεί την ανταπόκριση του ατόμου. Μία αίσθηση ανικανότητας ενάντια ένας ισχυρές δυνάμεις, αλλά και συναισθήματα αναποτελεσματικότητας και ανεπάρκειας, μπορεί να συνυπάρχουν. Το άτομο ή η ομάδα μπορεί να αισθάνεται ότι έχει εγκαταλειφθεί από τον Θεό και την ανθρωπότητα. Η επιθυμία για ανακούφιση και διάσωση είναι έντονη. Προσευχές ή mandras μπορεί να επαναλαμβάνονται αδιάκοπα. Τα θύματα είναι ένας φορές ζαλισμένα και παθητικά. Μπορεί να εμφανίσουν αντιδράσεις οξέος στρες ή απάθεια. Συνήθως αυτές οι συμπεριφορές είναι παροδικές, δίνοντας την θέση ένας στην υπερδραστηριότητα. Αλλά σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να παραμείνουν ως μούδιασμα ή συμπεριφορές αποφυγής. Άλλοι άνθρωποι, ωστόσο, μπορεί να παρουσιάσουν μεγάλο ηρωισμό διασώζοντας άτομα των οποίων η ζωή κινδυνεύει και βοηθώντας όσους τραυματίστηκαν. Γ. Η μετα-καταστροφική περίοδος. Η μετα-καταστροφική περίοδος μπορεί να χωριστεί (α) στην φάση άμεσης ανάκαμψης, ανακούφισης ή έκτακτης ανάγκης και (β) στην φάση αποκατάστασης και ανασυγκρότησης. Κατά τη διάρκεια ένας φάσης ένας ανάκαμψης, οι επιζώντες ένας φορές αρχίζουν να αισθάνονται ευφορία λόγω του ότι επιβίωσαν απέναντι στον θάνατο και την καταστροφή. Συχνά αυτά τα συναισθήματα συνοδεύονται από μια προσωρινή εξάλειψη των εμποδίων που υπάρχουν λόγω κοινωνικής τάξης ή κουλτούρας και παλαιών διαμαχών, καθώς και την ανάπτυξη πρωτοβουλιών αλτρουιστικών δράσεων. Αντίθετα, μπορεί να υπάρξει διακοπή στην λειτουργία κρατικών υπηρεσιών, ένας κοινότητας και επικράτηση χάους. Αυτή είναι η περίοδος κατά την οποία πρέπει να ξεκινήσουν οι επιχειρήσεις έκτακτης ανάγκης για τη διάσωση, την παροχή πρώτων βοηθειών και την παροχή βασικών αγαθών ένας το νερό, τα τρόφιμα, τα καταφύγια, τα είδη ένδυσης, η υγειονομική περίθαλψη και η επικοινωνία. Κατά την φάση ένας αποκατάστασης που ακολουθεί, πρέπει να αντιμετωπιστεί από ένας πληγέντες η πραγματικότητα ένας απώλειας, του θανάτου και ένας καταστροφής, τα αναλλοίωτα γεγονότα των αλλαγών στην κοινωνική και προσωπική ζωή και τα παρατεταμένα ζητήματα αποκατάστασης και ανάκαμψης. Με την πάροδο του χρόνου, η μείωση ένας κοινωνικής προσοχής, καθώς και η απόσυρση των κρατικών και εθελοντικών δομών συμβάλλουν στη θλίψη, τον θυμό και την αίσθηση απογοήτευσης σε όσους έχουν πληγεί. Σε κάποιους ανθρώπους, η ανάπτυξη συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας μπορεί να καθυστερήσει. Η εξήγηση είναι ότι κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, η φυσική ασφάλεια, η αντιμετώπιση των τραυματισμών, η τροφή και το καταφύγιο έχουν προτεραιότητα, ενώ τα συναισθηματικά προβλήματα καταστέλλονται ή αγνοούνται. Μόλις υπάρξει μείωση στο οξύ στρες, τα ψυχολογικά προβλήματα μπορεί να βγουν στο προσκήνιο. Οι ψυχολογικές αντιδράσεις για ορισμένους επιζώντες περιλαμβάνουν συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD), άγχος ή κατάθλιψη, οικογενειακές και συζυγικές διαφωνίες, προβλήματα σχέσεων, κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών καθώς και ψυχοσωματικά συμπτώματα.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΕΝΑΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ

Τα πιο κοινά χαρακτηριστικά των μαζικών καταστροφών είναι (α) η προειδοποίηση, (β) η ένταση και (γ) η διάρκεια. Όσο πιο ξαφνικό, μεγαλύτερης έντασης και διάρκειας είναι ένα τραυματικό γεγονός (μαζική καταστροφή) τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να αναπτύξει ψυχοπαθολογία το θύμα. Δεν είναι εύκολο να καθοριστεί ποιο από τα τρία χαρακτηριστικά είναι πιο καθοριστικό όσον αφορά την ψυχική υγεία του ατόμου. Η ανάκαμψη από καταστροφές είναι περίπλοκη επειδή εξαρτάται από τη σοβαρότητα ένας έκθεσης, τη διαθεσιμότητα βοήθειας, την ατομική ευπάθεια και το επίπεδο και την ετοιμότητα αντίδρασης ένας κοινότητας. Ο σημαντικότερος προγνωστικός παράγοντας ανάκαμψης είναι η ένταση και ο χρόνος ένας έκθεσης και των απωλειών που υπέστη το άτομο. Αυτές οι απώλειες μπορεί να περιλαμβάνουν όχι μόνο ένας προφανείς απώλειες αντικειμένων (στέγαση, προσωπικά αντικείμενα), αλλά και προσωπικά χαρακτηριστικά (αυτοεκτίμηση, εμπιστοσύνη, αντιληπτή ασφάλεια), πόρους (χρόνος, χρήμα) και συνθήκες (απασχόληση). Οι οικονομικοί πόροι με τη μορφή απασχόλησης, τα δάνεια για αποκατάσταση, επανεγκατάσταση και ανασυγκρότηση ή πόροι για την απλή επιβίωση έχουν καθοριστική σημασία για τον προσδιορισμό ένας μετατραυματικής προσαρμογής. Ο στιγματισμός των πληγέντων ατόμων μπορούν να επηρεάσει περαιτέρω την προσαρμογή. Όταν υπάρχει επαρκής κοινωνική στήριξη και όπου δημιουργούνται ευκαιρίες για τον πληγέντα πληθυσμό να συμμετέχει στη δική του αποκατάσταση, η ανάκαμψη είναι συνήθως καλή για την εν λόγω κοινότητα στο σύνολό ένας, αν και μερικά άτομα μπορεί να αναπτύξουν μακροχρόνια προβλήματα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το κατά πόσο θα επηρεαστεί ένα άτομο από ένα τραυματικό συμβάν εξαρτάται μεταξύ άλλων από (α) το είδος και τη σοβαρότητα του/των γεγονότος/ων που βιώνουν, (β) την εμπειρία ένας σε σχέση με προηγούμενα τραυματικά περιστατικά, (γ) τη στήριξη που έχουν στη ζωή ένας από ένας ένας (δ) τη σωματική ένας υγεία, (ε) το προσωπικό και οικογενειακό ένας ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας, (στ) το πολιτισμικό ένας υπόβαθρο και ένας παραδόσεις και (ζ) την ηλικία ένας.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟ-ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

Παρόλο που οι πλημμύρες, οι σεισμοί και οι τυφώνες δεν μπορούν να αποφευχθούν, μεγάλο μέρος ένας καταστροφής που προκαλούν μπορεί να αποφευχθεί με κατάλληλες πολιτικές και σχέδια σε κοινωνικό επίπεδο. Σε κοινοτικό επίπεδο, παρεμβάσεις που παρέχουν επαρκή προειδοποίηση και πληροφορίες σχετικά με ένας διαδικασίες εκκένωσης είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Τέτοιες ενέργειες όχι μόνο σώζουν ζωές αλλά προστατεύουν και την ψυχική υγεία μειώνοντας την έκθεση του κοινού στα πιο τραυματικά γεγονότα των καταστροφών (τραυματισμός, απειλή για τη ζωή και πένθος). Προηγούμενες έρευνες υποδηλώνουν ότι οι πολιτικές παρέμβασης μπορούν να είναι αποτελεσματικές στην ενίσχυση ένας ετοιμότητας των οικογενειών και των ατόμων έναντι των καταστροφών. Η προετοιμασία έναντι του κινδύνου είναι μια πολυδιάστατη έννοια που περιλαμβάνει προληπτικές στρατηγικές (π.χ. ύπαρξη σχεδίων διαφυγής) και στρατηγικές αντίδρασης (π.χ. εκκένωση). Η προώθηση ένας πεποιθήσης ότι οι άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν ένας δικές ένας πιθανότητες επιβίωσης μπορούν να οδηγήσουν σε προληπτικές πράξεις. Ένας ανεπτυγμένες χώρες, τα προγράμματα που προσπαθούν να εκπαιδεύσουν ένας πολίτες να αλλάξουν ένας συμπεριφορές οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο αποτελούν αναμφισβήτητα την πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη προσέγγιση σχετικά με την πρόληψη.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΑΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑ-ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

Κατά την μετα-καταστροφική περίοδο, οι παρεμβάσεις επικεντρώνονται στην διαχείριση ένας κρίσης. Ένας Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρέχει χρηματοδότηση και τεχνική υποστήριξη για παρεμβάσεις ψυχικής υγείας μετά από καταστροφές και έχει συχνά αναλάβει ηγετικό ρόλο στην προώθηση των τοπικών σχεδιαστικών προσπαθειών. Ως παράδειγμα αυτού, αναπαράγουμε τα βασικά σημεία για τη διαχείριση καταστροφών που δημοσιεύθηκαν από το Τμήμα Υπηρεσιών Έκτακτης Ανάγκης ένας Υπηρεσίας κατάχρησης ουσιών και ψυχικής υγείας των Η.Π.Α. το 1994:

• Κανείς από όσους βιώνουν ένα τραυματικό γεγονός δεν μένει ανεπηρέαστος από αυτό. Τα άτομα που έχουν βιώσει ένα τέτοιο γεγονός καθησυχάζονται όταν ένας λένε ότι οι αντιδράσεις ένας είναι φυσιολογικές και κατανοητές.
• Οι παρεμβάσεις για την ψυχική υγεία θα πρέπει να επιδιώξουν να αποκαταστήσουν ένας σχέσεις μεταξύ ατόμων και ομάδων μέσω ομάδων υποστήριξης και κοινοτικών οργανώσεων.
• Οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε καταστροφές πρέπει να είναι προσαρμοσμένες ένας κοινότητες που θα εφαρμοστούν.
• Οι επιζώντες ανταποκρίνονται θετικά εφόσον επιδειχθεί ενεργό ενδιαφέρον και ειλικρινής ενσυναίσθηση.
• Οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι κατάλληλες για την φάση ένας καταστροφής.

Η ατομική συμβουλευτική είναι πιθανώς η πιο κοινή παρέμβαση μετά την κρίση. Πιο συχνά χρησιμοποιούνται ατομικές ή ομαδικές παρεμβάσεις οι οποίες είναι γρήγορα και εύκολα διαθέσιμες στα θύματα.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

Σύμφωνα με ένας Swanson & Carbon (1989) η ψυχολογική παρέμβαση στην κρίση είναι μια αποδεδειγμένη προσέγγιση για να βοηθήσει στον πόνο μιας συναισθηματικής κρίσης. Αντίστοιχα, η Φιλανδική Ψυχολογική Ένωση, ορίζει την παρέμβαση στην κρίση ως την παροχή γρήγορης ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο σε άτομα και κοινότητες που αντιμετωπίζουν ξαφνικό τραυματικό γεγονός. Η παρέμβαση στην κρίση δεν είναι ούτε μορφή θεραπείας per se ούτε υποκατάστατο θεραπείας. Η παρέμβαση στην κρίση έχει σχεδιαστεί για να συμπληρώνει ένας ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Αυτό είναι ευνόητο δεδομένου ότι ένας από ένας εκπεφρασμένους στόχους ένας παρέμβασης κρίσης, ένας ορίζονται παρακάτω, είναι να εκτιμήσει την ανάγκη για συνεχή φροντίδα και να διευκολύνει την πρόσβαση σε δομές ψυχικής υγείας, όπου αυτό είναι απαραίτητο.

Τα χαρακτηριστικά ένας παρέμβασης στην κρίση είναι: αμεσότητα (πρώιμη παρέμβαση), εγγύτητα (παρέμβαση στον τόπο του συμβάντος), προσδοκία (τόσο ο πληγέντας όσο και ο ειδικός έχουν την προσδοκία ότι η παρέμβαση θα είναι άμεση και προσανατολισμένη στην σταθεροποίηση και την μείωση των συμπτωμάτων και όχι στην θεραπεία), απλότητα (σχετικά συγκεκριμένες, απλές στρατηγικές παρέμβασης που αποφεύγουν πολύπλοκες τακτικές με προσανατολισμό στην ψυχοθεραπεία) και συντομία (η συνολική διάρκεια ένας παρέμβασης είναι μικρή, συνήθως αποτελούμενη από μία έως τρεις επαφές).

Οι στόχοι ένας παρέμβασης σε κρίσεις είναι οι εξής:

1. Σταθεροποίηση των συμπτωμάτων, ένας δυσφορίας και ένας δυσλειτουργίας (ώστε να μην υπάρξει επιδείνωση).
2. Μείωση των συμπτωμάτων (παρέμβαση έτσι ώστε να μειωθεί οξεία δυσφορία και δυσλειτουργία).
3. Αποκατάσταση τη λειτουργικότητας (επιτυχής μείωση των δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών).
4. Διευκόλυνση ένας πρόσβασης σε υψηλότερο επίπεδο φροντίδας, εάν χρειαστεί.

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Διϋπηρεσιακή Μόνιμη Επιτροπή (IASC) των Ηνωμένων Εθνών (2007) ορίζουν ένας Πρώτες Βοήθειες Ψυχικής Υγείας ως μια ανθρώπινη και ενθαρρυντική ανταπόκριση σε έναν συνάνθρωπο που υποφέρει και που μπορεί να χρειάζεται στήριξη. Περιλαμβάνουν τα ακόλουθα θέματα: (α) εκτίμηση των αναγκών και των ανησυχιών, (β) παροχή βοήθειας για την κάλυψη βασικών αναγκών (γ) ακρόαση των πληγέντων, χωρίς άσκηση πίεσης για να μιλήσουν, (δ) καθησυχασμός των ατόμων και βοήθεια για να αισθάνονται ηρεμία, (ε) διασύνδεση υπηρεσίες και κοινωνική υποστήριξη και (στ) προστασία ένας από περαιτέρω βλάβη.

Σύμφωνα με ένας Everly και Flynn “οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας (PFA) μπορούν να οριστούν ως η συμπονετική και υποστηρικτική παρουσία με σκοπό την άμβλυνση ένας οξείας δυσφορίας και την εκτίμηση ένας ανάγκης για συνεχή φροντίδα ένας ψυχικής υγείας”.

Το μοντέλο του Νοσοκομείου John Hopkins (PFA RAPID model) περιλαμβάνει πέντε βήματα τα οποία ακολουθεί ο ειδικός ψυχικής υγείας:

1. Επίδειξη ειλικρινούς συμπάθειας και ενεργητική ακρόαση
2. Εκτίμηση ένας κατάστασης του ατόμου
3. Προτεραιότητα
4. Παρέμβαση
5. Διαθεσιμότητα και παρακολούθηση

Οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας στοχεύουν στη μείωση ένας αρχικής δυσφορίας, να βοηθήσουν το άτομο να ανταποκριθεί ένας τρέχουσες ανάγκες ενώ παράλληλα προωθούν λειτουργικές στρατηγικές αντιμετώπισης στρεσσογόνων καταστάσεων και ενθαρρύνουν την προσαρμογή. Οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας είναι χρήσιμες ως η πρώτη παρέμβαση που μπορεί να πραγματοποιηθεί με άτομα ή οικογένειες μετά από καταστροφή. Οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας βασίζονται στην κατανόηση ότι οι άνθρωποι που πλήττονται από καταστροφές επηρεάζονται σε σωματικό, ψυχολογικό και συναισθηματικό επίπεδο μειώνοντας έτσι την ικανότητά ένας να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ

Η διαχείριση κρίσιμων περιστατικών (CISM) είναι ένα ολοκληρωμένο, δομημένο, πολυδιάστατο σύστημα παρέμβασης στην κρίση του οποίου τα βασικά στοιχεία είναι τα εξής:

1. Προετοιμασία πριν το συμβάν. Ο στόχος είναι να ενισχυθούν τα πιθανά τρωτά σημεία και να ενισχυθεί η ψυχολογική ανθεκτικότητα σε άτομα που ενδέχεται να διατρέχουν κίνδυνο σε περίπτωση κρίσης ή / και ψυχολογικού τραυματισμού. Συνίσταται στην προετοιμασία ένας συμπεριφορικής «απάντησης» σε περίπτωση κρίσης, την εξοικείωση με κοινούς παράγοντες άγχους και ένας εκπαίδευσης για τη διαχείριση του άγχους.
2. Παρέμβαση σε καταστροφές ή μεγάλης κλίμακας κρίσεις. Περιλαμβάνει παρεμβάσεις ένας η προσωρινή απόσυρση από την ενεργό δράση, συμβουλευτική προσωπικού και ενημέρωση για την διαχείριση κρίσης (crisis management briefing). Η προσωρινή απόσυρση από την ενεργό δράση είναι μια ευκαιρία για προσωρινή ψυχολογική «αποσυμπίεση» αμέσως μετά την έκθεση σε ένα κρίσιμο περιστατικό. Η συμβουλευτική προσωπικού αναφέρεται στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στο προσωπικό διοίκησης (προσωπικό υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, ομάδες αντιμετώπισης καταστροφών), καθώς και στο διοικητικό προσωπικό σε επιχειρήσεις και βιομηχανικούς χώρους. Η ενημέρωση για την διαχείριση κρίσης αναφέρεται σε μια παρέμβαση τεσσάρων βημάτων για μεγάλες ομάδες ατόμων (μέχρι 300 ταυτόχρονα), ιδανική για σχολικές κρίσεις, επιχειρηματικές και βιομηχανικές κρίσεις, κοινωνική βία και μαζικές καταστροφές.
3. Αποσυμπίεση (Defusing) Πρόκειται για μία τριών φάσεων, 45λεπτη δομημένη συζήτηση μικρής ομάδας που παρέχεται μέσα σε λίγες ώρες από την κρίση για σκοπούς αξιολόγησης, ταξινόμησης και μετριασμού των συμπτωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εκτόνωση αυτή μπορεί να κάνει πολλά για να προωθήσει το ψυχολογικό κλείσιμο μετά από ένα κρίσιμο περιστατικό.
4. Ψυχολογική απενημέρωση (Psychological debriefing). Είναι μία δομημένη ομαδική συζήτηση επτά φάσεων, που συνήθως παρέχεται 1 έως 14 ημέρες μετά το συμβάν (αν και σε μαζικές καταστροφές μπορεί να πραγματοποιηθεί 3 εβδομάδες ή και περισσότερο μετά το γεγονός) και έχει σχεδιαστεί για να αμβλύνει τα οξέα συμπτώματα, να αξιολογήσει την ανάγκη παρακολούθησης και, ει δυνατόν, να δώσει μια αίσθηση ψυχολογικού κλεισίματος μετά το συμβάν. Στην πραγματικότητα, μια σημαντική ωφέλεια ένας ψυχολογικής απενημέρωσης φαίνεται να είναι η διευκόλυνση ένας ψυχολογικής ανασυγκρότησης. Λόγω ένας δομής ένας μπορεί να διαρκέσει έως και 2-3 ώρες και σχεδόν πάντα ακολουθείται από παρέμβαση σε ατομική βάση με εκείνα τα άτομα που χρειάζονται βοήθεια. Μπορεί να ακολουθήσει η παραπομπή σε ανώτερη βαθμίδα ψυχικής υγείας.
5. Ατομική παρέμβαση / συμβουλευτική. Συνήθως, αποτελείται από μία έως τρεις συνεδρίες με ένα άτομο που βρίσκεται σε κρίση. Αν και ευέλικτη και αποτελεσματική, αυτή η μορφή παρέμβασης στην κρίση δεν έχει το πλεονέκτημα ένας ομαδικής διαδικασίας. Λόγω του υπερβολικά περιορισμένου χρόνου που υπάρχει για παρεμβάσεις σε περιπτώσεις κρίσης, είναι σημαντικό να αποφευχθεί η χρήση παράδοξων τεχνικών ένας η ερμηνεία του ασυνείδητου ή τεχνικές αντιπαράθεσης.
6. Οικογενειακή παρέμβαση στην κρίση. Αντιπροσωπεύει την παρέμβαση στην κρίση σε επίπεδο συστημάτων. Η οικογενειακή παρέμβαση στην κρίση, όταν γίνεται αποτελεσματικά, διαθέτει προληπτικά (προκαταρκτικά) και κατασταλτικά στοιχεία.
7. Μηχανισμοί παρακολούθησης και παραπομπής για αξιολόγηση και θεραπεία. Δεν υπάρχει πλήρες σύστημα ψυχολογικής διαχείρισης ένας κρίσης χωρίς την αναγνώριση ότι ορισμένα περιστατικά απαιτούν μια πιο εξειδικευμένη και μακροχρόνια θεραπεία, ίσως και φαρμακευτική αγωγή. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να ενσωματωθεί σε οποιοδήποτε σύστημα διαχείρισης κρίσιμων περιστατικών ένας μηχανισμός για την παραπομπή των ατόμων εκείνων για τα οποία οι τεχνικές παρέμβασης στην κρίση αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Μια σημαντική πτυχή είναι η ύπαρξη κατευθυντήριων γραμμών για την ψυχολογική ταξινόμηση.

*Το παρόν αποτελεί μέρος του εγχειριδίου «Ψυχολογικές Παρεμβάσεις στην Κρίση» του Ανδρουτσάκου Ιωάννη το οποίο έχει εγκριθεί από το Πυροσβεστικό Σώμα για χορήγηση στους σπουδαστές της Σχολής Ανθυποπυραγών και της Σχολής Επιμόρφωσης της Πυροσβεστικής Ακαδημίας.

Ανδρουτσάκος Ιωάννης

Ψυχολόγος, MSc

Υποψήφιος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία 

Το αίσθημα του θυμού είναι ένα αρκετά παρεξηγημένο αίσθημα. Συχνά συνδέεται με εντάσεις, συγκρούσεις, χωρισμούς και απώλειες. Όλες οι περιγραφές που αναφέρονται στον θυμό τον χαρακτηρίζουν ως ένα απαράδεκτο συναίσθημα θεωρώντας την εκδήλωσή του σχεδόν απαγορευμένη.

Ο θυμός αποτελεί ένα από τα βασικά φυσιολογικά συναισθήματα που ο καθένας αισθάνεται όταν κάτι δεν λειτουργεί σωστά. Θα μπορούσαμε να πούμε πως λειτουργεί σαν ένα προειδοποιητικό καμπανάκι που θέτει τον εαυτό σε κατάσταση εγρήγορσης για να προφυλαχτεί από το επικείμενο αγχογόνο ή απειλητικό ερέθισμα και να κάνει κάτι για να το αντιμετωπίσει.

Η βιβλιογραφία αναφέρει ότι είναι αναμενόμενο και φυσιολογικό το άτομο να νιώσει θυμό όταν βρεθεί σε κατάσταση απειλής, όταν απογοητευθεί από πρόσωπα ή και καταστάσεις, όταν εισπράξει την αδικία, όταν οι άλλοι δείξουν ότι δεν το σέβονται ή το αμφισβητούν έντονα, όταν νιώσει κοροϊδία ή όταν το ίδιο το άτομο αισθανθεί πως χάνει το κύρος και την αξιοπρέπειά του. Στις περιπτώσεις αυτές, και σε πολλές άλλες ακόμη, παρατηρείται να διαταράσσεται η συναισθηματική ισορροπία του ατόμου επιφέροντας δυσμενείς συνέπειες τόσο στο ίδιο όσο και στο περιβάλλον του.

Αν και ως συναίσθημα, επομένως, κατατάσσεται στα φυσιολογικά και απολύτως απαραίτητα για την υγιή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του ατόμου, ο φακός του ενδιαφέροντος στρέφεται όταν ο θυμός γίνεται ξέσπασμα και εκφράζεται με μη λειτουργικούς ή απειλητικούς τρόπους.

Ανάμεσα στους κυριότερους λόγους των συναισθηματικών εκρήξεων που το άτομο εκδηλώνει, συγκαταλέγεται η ιδιοσυγκρασία του, το οικογενειακό περιβάλλον και οι τρόποι που το άτομο έχει μάθει να εκφράζεται, η κουλτούρα του σπιτιού ή της κοινωνίας που έχει μεγαλώσει, η ανοχή του περιβάλλοντος στον θυμό κ.ά.

Πότε ο θυμός προκαλεί ανησυχία;

Ο θυμός γίνεται πρόβλημα όταν ξεπερνά το όριο του φυσιολογικού και λειτουργικού συναισθήματος και αρχίζει να βλάπτει κυρίως τους άλλους. Πρόκειται για μια συμπεριφορά που συνήθως παρατηρείται από τα οικεία πρόσωπα που περιβάλλουν το άτομο. Η επαφή με τους άλλους και η εκτίμησή τους για τον τρόπο αλλά και τη συχνότητα εμφάνισης του θυμού είναι συνήθως οι εναρκτήριες σκέψεις για τη δυσκολία και την αντιμετώπιση της κατάστασης.

Ανάμεσα στις πιο συνηθισμένες συνθήκες που επιδεινώνουν τη μη υγιή έκφραση του θυμού είναι όταν:

• εκφράζεται με έντονο τρόπο και (αυτό) ή (έτερο) καταστροφική συμπεριφορά
• δεν μπορεί να εκφραστεί με υγιείς τρόπους
• έχει συχνότητα και διάρκεια
• δεν υπάρχει προφανής λόγος συναισθηματικής έκρηξης
• ξεκινά με μια αφορμή αλλά μεταπηδά σε άλλα θέματα
• επιφέρει δυσμενείς συνέπειες σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο
• εκφράζεται με λεκτική ή σωματική βία / επιθετικότητα
• παρατηρούνται έντονα σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλος, τρέμουλο στα χέρια, δυσφορία, ταχυκαρδία, εφίδρωση κλπ.

Σε περίπτωση που το άτομο αναγνωρίζει κάποια από τις παραπάνω συνθήκες έκφρασης θυμού και κυρίως αντιλαμβάνεται πως ο θυμός είναι το κυρίαρχο και μοναδικό συναίσθημά του για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι καλό να αναζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού, αρκεί να έχει πάντα στο μυαλό του πως η αναζήτηση αυτή δεν υποδηλώνει αδυναμία. Αντίθετα, φανερώνει ένα άτομο που σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους, συνειδητοποιεί βαθιά τις αδυναμίες του και αναζητά τρόπους αυτοβελτίωσης και αρμονικής κοινωνικής συμβίωσης.

Κατερίνα Λεβάκη

Ψυχολόγος

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Διδάκτωρ Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης

Γιατί ένα άτομο ζηλεύει; Είναι η ζήλεια έρωτας; Πώς μπορούμε να διαχωρίσουμε τον έρωτα και την αγάπη από την παθολογική δυσπιστία απέναντι στο σύντροφό μας;

Η ζήλεια είναι νοσηρή , όταν η συμπεριφορά μας είναι δυσανάλογη με τις υπάρχουσες συνθήκες,μας αποτρέπει από το να μπορέσουμε να ευχαριστηθούμε τη σχέση μας και από το να έχουμε μια ισορροπημένη σχέση με το σύντροφό μας.

O βασικότερος παράγοντας που συνδέεται με την εμφάνιση ζήλειας είναι οι «απόψεις» που έχει το άτομο σχετικά με τους άλλους ανθρώπους. Κατά πόσο δηλαδή έχει «μάθει» από μικρή ηλικία, από το πρώιμο οικογενειακό του περιβάλλον, ότι μπορεί να εμπιστεύεται τους άλλους ανθρώπους, ή  αντιθέτως έχει μέσα του δυσπιστία για τα κίνητρά τους. Έτσι αν ένας άνθρωπος έχει μάθει μέσα από «τραυματικές» εμπειρίες της παιδικής ηλικίας ότι για να «προστατευτεί» και για να μην πληγωθεί σε μια σχέση του πρέπει να είναι σε «επιφυλακή», είναι φυσικό επακόλουθο να εμφανίσει στις μετέπειτα σχέσεις του συναισθήματα ζήλειας.Ανάλογα δηλαδή από το πόσο θετικές ή αρνητικές ήταν αυτές οι πρώιμες εμπειρίες, το άτομο γίνεται λιγότερο ή περισσότερο ευάλωτο στο συναίσθημα της ζήλειας.

Η ζήλεια συνδέεται κατά βάθος με  χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η αυτοεκτίμηση μας στηρίζεται συχνά δυστυχώς σε λάθος πράγματα.Στο κατά πόσο έχουμε υλικά αγαθά, κατά πόσο είμαστε επιτυχημένοι στη δουλειά μας, στο αν είμαστε όμορφοι… Μέσα σε αυτά τα πλαίσια μπορεί να στηρίξουμε την αυτοεκτίμησή μας και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, και ειδικότερα στη σχέση μας με το σύντροφό μας. Δηλαδή το αν έχουμε σχέση ή όχι ή το κατά πόσο θεωρούμε ότι αγαπιόμαστε από το σύντροφό μας ή όχι λειτουργούν ως κριτήρια για την αξία μας (σαν ανθρώπου ή σαν άντρα/ γυναίκας).Η ύπαρξη της σχέσης αποκτά έτσι πολύ μεγάλη βαρύτητα,πυροδοτεί συναισθήματα ζήλειας  και μπορεί να οδηγήσει σε μια «εξάρτηση» από το σύντροφο.

Η πραγματική αυτοεκτίμηση στηρίζεται όμως στην προσωπική μας αίσθηση αυτοσεβασμού, η οποία δεν μπορεί να στηριχτεί στην εμφάνιση, το ταλέντο, την επαγγελματική επιτυχία ή το κατά πόσο μια σχέση μας πήγε έτσι όπως φανταζόμασταν ή όχι.Είτε η σχέση υφίσταται είτε όχι, η αξία μας παραμένει η ίδια.

Επίσης, αν είμαστε ένας άνθρωπος με αυξημένη ανάγκη για προσοχή και θαυμασμό από το σύντροφό μας μέσα στη σχέση, είναι λογικό ότι θα αναπτύξουμε γρήγορα συναισθήματα ζήλειας, καθώς η επαφή του συντρόφου με τους άλλους ανθρώπους και η «ανεξαρτησία» του μέσα στη σχέση εκλαμβάνονται ως έλλειψη προσοχής και εκτίμησης απέναντι στο πρόσωπό μας.

Τέλος, τραυματικά γεγονότα της ενήλικης ζωής που μας έκαναν να αισθανθούμε απόρριψη, προδοσία ή εγκατάλειψη μπορεί να ενισχύουν την ήδη προυπάρχουσα ευαλωτότητά μας ως προς τα συναισθήματα ζήλειας.

Το χτίσιμο της εμπιστοσύνης στις σχέσεις μας σίγουρα δεν έιναι εύκολη υπόθεση. Αποτελεί όμως βασική προυπόθεση για να μπορέσουμε να έχουμε υγιείς και ισορροπημένες σχέσεις. ‘Ετσι, κάνοντας την αυτοκριτική μας, αν διαπιστώσουμε ότι έχουμε τέτοιου είδους δυσκολίες, καλό θα ήταν να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό, με τη βοήθεια του οποίου θα μπορέσουμε  να δούμε τις σχέσεις μας και τη ζωή μας  υπό άλλο πρίσμα.

Γεωργία Μαριακάκη, ΜSc

Κλινική Ψυχολόγος

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία