Κατερίνα Λεβάκη
Ψυχολόγος
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία
Διδάκτωρ Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης
Κατερίνα Λεβάκη
Ψυχολόγος
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία
Διδάκτωρ Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης
Ακολουθεί μια σύντομη περίληψη των βασικών βημάτων, τα οποία θα συζητηθούν εις βάθος πιο κάτω:
F = Focus on what’s in your control – Εστίαση σε ό, τι είναι υπό τον έλεγχό μου
A = Acknowledge your thoughts and feelings – Αναγνώριση των σκέψεων και συναισθημάτων μου
C = Come back into your body – Επιστροφή στο σώμα μου
Ε = Engage in what you’ re doing – Ενεργή εμπλοκή σε αυτό που κάνω
C = Committed action – Δεσμευμένη δράση- Επιλέγω πως θα δράσω και το κάνω
O = Opening up – Ανοίγω τη στάση μου και κάνω χώρο για σκέψεις και συναισθήματα- Δεν παλεύω άσκοπα
V = Values – Επαφή με τις αξίες μου και τι είναι σημαντικό για μένα
I = Identify resources – Αναγνωρίζω πηγές
D = Disinfect and distance physically – Απολύμανση και φυσική/σωματική αποστασιοποίηση
Ας εξερευνήσουμε τώρα τα πιο πάνω, ένα προς ένα:
F = Focus on what’s in your control – Εστίαση σε ό,τι είναι υπό τον έλεγχό μου
Η κρίση του κορωνοϊού μπορεί να μας επηρεάσει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους: σωματικά, συναισθηματικά, οικονομικά, κοινωνικά και ψυχολογικά. Όλοι μας είμαστε (ή πρόκειται σύντομα) να έρθουμε αντιμέτωποι με τις πραγματικές προκλήσεις της εξάπλωσης μίας σοβαρής ασθένειας και των αδυναμιών των συστημάτων υγείας να διαχειριστούν αυτή την ασθένεια, καθώς και τις κοινωνικές και κοινοτικές αναταραχές, τις επιπτώσεις των οικονομικών προβλημάτων, και διάφορα εμπόδια και αναταραχές σε πολλές πτυχές της ζωής μας… και η λίστα συνεχίζεται.
Και όταν αντιμετωπίζουμε μια κρίση οποιουδήποτε είδους, ο φόβος και το άγχος είναι αναπόφευκτα. Είναι φυσιολογικές, φυσικές αντιδράσεις σε δύσκολες καταστάσεις, που εμπεριέχουν κίνδυνο και αβεβαιότητα. Είναι πάρα πολύ εύκολο να χαθούμε στην ανησυχία και στο αναμάσημα όλων των πραγμάτων που είναι εκτός του ελέγχου μας: Τι θα συμβεί στο μέλλον; Πώς ο ιός θα επηρεάσει εμάς ή τους αγαπημένους μας, την κοινότητά μας, τη χώρα μας ή τον κόσμο; Τι θα συμβεί στη συνέχεια; και ούτω καθεξής.
Ενώ είναι απολύτως φυσιολογικό να χαθούμε μέσα σε αυτές τις ανησυχίες, δεν είναι χρήσιμο ή βοηθητικό. Πράγματι, όσο περισσότερο επικεντρωνόμαστε στα πράγματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, τόσο πιο έντονα θα βιώνουμε την απελπισία ή την ανησυχία που πιθανό να νιώσουμε. Έτσι, το πιο χρήσιμο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε σε κάθε είδους κρίση – σχετιζόμενη με τον κορωνοϊό ή με κάτι άλλο είναι: Να εστιάσουμε σε αυτά που πραγματικά μπορούμε να ελέγξουμε!
Διαβάστε σχετικά: Mindfulness & Κορωνοϊός
Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τί θα συμβεί στο μέλλον. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον κορωνοϊό ή την παγκόσμια οικονομία ή τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνησή διαχειρίζεται όλο αυτό που συμβαίνει. Επίσης, δεν μπορούμε να ελέγξουμε μαγικά τα συναισθήματά μας, εξαλείφοντας όλο αυτό τον απόλυτα φυσιολογικό φόβο και άγχος. Μπορούμε όμως να ελέγξουμε το τι θα κάνουμε – εδώ και τώρα (την συμπεριφορά μας αυτή την παρούσα στιγμή). Και αυτό έχει σημασία.
Επειδή αυτό που κάνουμε – εδώ και τώρα – μπορεί να κάνει μια τεράστια διαφορά στον εαυτό μας και σε όποιον ζει μαζί μας και μια σημαντική διαφορά στην κοινότητα γύρω μας.
Η πραγματικότητα είναι ότι όλοι έχουμε πολύ μεγαλύτερο έλεγχο στη συμπεριφορά μας, από ό, τι έχουμε πάνω στις σκέψεις και στα συναισθήματά μας. Έτσι, ο πρώτιστος στόχος μας είναι να πάρουμε τον έλεγχο της συμπεριφοράς μας – εδώ και τώρα – για να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά σε αυτή την κρίση.
Αυτό περιλαμβάνει τόσο τη διαχείριση του εσωτερικού μας κόσμου – όλων των δύσκολων σκέψεων και συναισθημάτων μας – όσο και του εξωτερικού μας κόσμου – όλα τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Πώς το κάνουμε αυτό; Λοιπόν, όταν μια μεγάλη καταιγίδα ξεσπά, οι βάρκες/τα πλοία στο λιμάνι ρίχνουν την άγκυρα – γιατί αν δεν το κάνουν, θα τα παρασύρει η θάλασσα. Και φυσικά, το να ρίξεις την άγκυρα δεν κάνει την καταιγίδα να φύγει μακριά (οι άγκυρες δεν μπορούν να ελέγξουν τον καιρό) – αλλά μπορεί να κρατήσει μια βάρκα/ένα πλοίο σταθερή/ό στο λιμάνι, μέχρι να περάσει η καταιγίδα στον δικό της χρόνο.
Παρομοίως, σε μια συνεχιζόμενη κρίση, όλοι θα βιώνουμε «συναισθηματικές καταιγίδες»: οι μη χρήσιμες σκέψεις που γυρνούν μέσα στο κεφάλι μας και τα επώδυνα συναισθήματα που βιώνουμε στο σώμα μας. Αν παρασυρόμαστε από αυτή την καταιγίδα μέσα μας, δεν υπάρχει τίποτα αποτελεσματικό που μπορούμε να κάνουμε. Έτσι, το πρώτο πρακτικό βήμα που μπορούμε να κάνουμε, είναι να «ρίξουμε άγκυρα», χρησιμοποιώντας την απλή φόρμουλα
A = Acknowledge your thoughts and feelings – Αναγνώριση των σκέψεων και συναισθημάτων μου
C = Come back into your body – Επιστροφή στο σώμα μου
Ε = Engage in what you’ re doing – Ενεργή εμπλοκή σε αυτό που κάνω
Ας εξερευνήσουμε τώρα τα πιο πάνω, ένα προς ένα:
A = Acknowledge your thoughts and feelings – Αναγνώριση των σκέψεων και συναισθημάτων μου
Σιωπηλά και ευγενικά αναγνωρίζουμε «ό, τι εμφανίζεται» μέσα μας: σκέψεις, συναισθήματα, αναμνήσεις, σωματικές αισθήσεις, παρορμήσεις. Υιοθετούμε τη στάση ενός περίεργου επιστήμονα, που παρατηρεί τι συμβαίνει στον εσωτερικό μας κόσμο. Καθώς το κάνουμε αυτό, είναι χρήσιμο να το βάζουμε σε λέξεις και να λέμε σιωπηλά στον εαυτό μας κάτι σαν: Παρατηρώ την εμφάνιση άγχους ή Εδώ είναι η θλίψη ή Να το μυαλό μου που ανησυχεί ή Τώρα βιώνω το συναίσθημα της ανασφάλειας ή Έχω σκέψεις ότι θα αρρωστήσω.
Και ενώ συνεχίζουμε να αναγνωρίζουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας….
Επιστρέφουμε στο σώμα μας και συνδεόμαστε με αυτό. Βρίσκουμε το δικό μας τρόπο να το κάνουμε αυτό. Μπορούμε να δοκιμάσουμε τα παρακάτω ή να βρούμε τις δικές μας μεθόδους:
Σημείωση: δεν προσπαθούμε να απομακρύνουμε, να ξεφύγουμε, να αποφύγουμε ή να αποσπάσουμε τον εαυτό μας από αυτό που συμβαίνει στον εσωτερικό μας κόσμο. Ο στόχος είναι να παραμείνουμε σε επαφή με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, να συνεχίσουμε να αναγνωρίζουμε την παρουσία τους ενώ ταυτόχρονα να επιστρέψουμε και να συνδεθούμε με το σώμα μας και να το μετακινήσουμε ενεργά. Γιατί; Έτσι, μπορούμε να αποκτήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο έλεγχο πάνω στις φυσικές μας δράσεις/συμπεριφορές, παρόλο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας. (Θυμηθείτε: Εστίαση σε ό,τι είναι υπό τον έλεγχό μου)
Και καθώς αναγνωρίζουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, και επιστρέφουμε στο σώμα μας, επίσης ….
Αναγνωρίζουμε το που βρισκόμαστε και επαναπροσδιορίζουμε την προσοχή μας στη δραστηριότητα που κάνουμε.
Ο καθένας μπορεί να βρει το δικό του τρόπο να το κάνει αυτό. Μπορούμε να δοκιμάσουμε κάποιες από τις παρακάτω εισηγήσεις ή να βρούμε τις δικές μας μεθόδους:
Ιδανικά, θα ήταν καλό να κάνουμε τον κύκλο «ACE» με αργούς ρυθμούς, 3 ή 4 φορές, για να το μετατρέψουμε σε άσκηση 2- 3 λεπτών.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Μην παραλείψετε το A του «ACE». Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουμε να αναγνωρίζουμε τις παρούσες σκέψεις και συναισθήματα, ιδιαίτερα αν είναι δύσκολες/α ή άβολες/α. Εάν παραλείψετε το Α, αυτή η άσκηση θα μετατραπεί σε τεχνική απόσπασης της προσοχής – που εν τέλει δεν θα είναι βοηθητική.
Η «πτώση της άγκυρας» είναι μια πολύ χρήσιμη δεξιότητα. Μπορείτε να την χρησιμοποιήσετε για να διαχειριστείτε πιο αποτελεσματικά τις δύσκολες σκέψεις, συναισθήματα, αναμνήσεις, παρορμήσεις και σωματικές αισθήσεις; η απενεργοποίηση του αυτόματου πιλότου και η εμπλοκή στη ζωή; η γείωση και σταθεροποίηση σε δύσκολες καταστάσεις; η διακοπή του αναμασήματος των σκέψεων, της εμμονής και της ανησυχίας; και η εστίαση της προσοχής σας στην εργασία ή τη δραστηριότητα που κάνετε.
Όσο καλύτερα εσείς αγκυροβολείτε στον εαυτό σας στο εδώ και τώρα, τόσο περισσότερο έλεγχο θα έχετε στις πράξεις σας, δηλαδή στη συμπεριφορά σας – πράγμα που κάνει πολύ πιο εύκολο να κάνετε τα επόμενα βήματα:
Διαβάστε σχετικά: Κορωνοϊός: #MenoumeSpiti# – Η Ψυχολογία της Καραντίνας
C = Committed action – Δεσμευμένη δράση- Επιλέγω πως θα δράσω και το κάνω
Δεσμευμένη δράση σημαίνει αποτελεσματική δράση, καθοδηγούμενη από τις βασικές μας αξίες, δηλαδή από τα πράγματα που μας δίνουν νόημα στη ζωή μας. Δεσμευμένη δράση είναι η πράξη/συμπεριφορά που κάνουμε ακόμα και αν εμφανίζει δύσκολες σκέψεις και συναισθήματα. Αφού «ρίξουμε την άγκυρα», χρησιμοποιώντας τη φόρμουλα «ACE», έχουμε περισσότερο έλεγχο στις πράξεις μας – έτσι αυτό καθιστά ευκολότερο να κάνουμε αυτά που πραγματικά έχουν σημασία για εμάς!
Τώρα προφανώς αυτό περιλαμβάνει όλα εκείνα τα προστατευτικά μέτρα κατά του κορωνοϊού, όπως συχνό πλύσιμο των χεριών, χρήση αντισηπτικών και γαντιών, φυσική/σωματική αποστασιοποίηση και ούτω καθεξής. Αλλά εκτός από αυτά τα βασικά στοιχεία της αποτελεσματικής δράσης, σκεφτείτε:
Και αν ξοδεύετε πολύ περισσότερο χρόνο στο σπίτι, μέσα από την αυτοαπομόνωση ή την αναγκαστική καραντίνα ή την κοινωνική αποστασιοποίηση, ποιοι είναι οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι να περάσετε αυτό τον χρόνο; Μπορεί να επιδιώξουμε να κάνουμε σωματική άσκηση για να παραμείνουμε σε φόρμα, να μαγειρεύουμε όσο πιο υγιεινά και να κάνουμε σημαντικές δραστηριότητες μόνοι μας ή με άλλους (καλύτερα εξ αποστάσεως). Αν είμαστε εξοικειωμένοι με τη Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης ή με άλλες προσεγγίσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα, να εξασκηθούμε στη δεξιότητα της ενσυνειδητότητας.
Επανειλημμένα καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας, ρωτήστε τον εαυτό σας: «Τι μπορώ να κάνω τώρα – ανεξάρτητα από το πόσο μικρό μπορεί να είναι – που βελτιώνει τη ζωή για τον εαυτό μου ή για άλλους με τους οποίους μένω μαζί ή για τους ανθρώπους στην κοινότητά μου;». Όποια και αν είναι η απάντηση, κάνε το και να συμμετέχεις πλήρως σε αυτή τη δεσμευμένη δράση.
Το άνοιγμα στη στάση μας, σημαίνει να κάνουμε χώρο για δύσκολα συναισθήματα και να είμαστε ευγενικοί/καλοί με τον εαυτό μας. Τα δύσκολα συναισθήματα είναι βέβαιο ότι θα συνεχίζουν να εμφανίζονται καθώς εξελίσσεται αυτή η κρίση: φόβος, άγχος, θυμός, θλίψη, ενοχή, μοναξιά, απογοήτευση, σύγχυση και πολλά άλλα.
Δεν μπορούμε να σταματήσουμε τα συναισθήματα μας: Αποτελούν φυσιολογικές αντιδράσεις. Μπορούμε όμως να ανοίξουμε τη στάση μας και να τους κάνουμε χώρο, να αναγνωρίσουμε ότι είναι φυσιολογικά, να επιτρέψουμε στα συναισθήματά μας να είναι εκεί (ακόμα κι αν αυτό είναι δύσκολο) και να συμπεριφερόμαστε στον εαυτό μας με ευγένεια/καλοσύνη και συμπόνια. Όλα αυτά τα παρουσιάζουμε με κατανοητό τρόπο για παιδιά και μεγάλους, στο βιβλίο μας «Η Άννα και το Κουτί», το οποίο μπορείτε να το βρείτε σε βιβλιοπωλεία, μέσω του εργαστηρίου μας, ή διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας: http://ucy.ac.cy/dir/el/component/comprofiler/userprofile/mkarekla
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το να είμαστε ευγενικοί/καλοί και συμπονετικοί με τον εαυτό μας είναι απαραίτητο για τη διαχείριση της κρίσης – ιδιαίτερα αν έχουμε το ρόλο του φροντιστή άλλων ατόμων. Εάν έχετε πετάξει ποτέ με αεροπλάνο, έχετε ακούσει αυτό το μήνυμα: Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, βάλτε τη δική σας μάσκα οξυγόνου πριν βοηθήσετε τους άλλους. Το να είστε ευγενικοί/καλοί με τον εαυτό σας είναι η δική σας μάσκα οξυγόνου. Εάν χρειάζεται να φροντίζετε άλλους, θα το κάνετε πολύ καλύτερα αν φροντίζετε επίσης καλά και τον εαυτό σας.
Ρωτήστε λοιπόν τον εαυτό σας: Αν κάποιος που αγαπούσα περνούσε αυτή την εμπειρία, αισθάνεται αυτά που αισθάνομαι – αν επιθυμώ να είμαι συμπονετικός/ή και ευγενικός/ή προς αυτό το άτομο, πώς θα του συμπεριφερόμουν; Τι θα μπορούσα να πω ή να κάνω; Στη συνέχεια προσπαθήστε να συμπεριφερθείτε στον εαυτό σας με τον ίδιο τρόπο.
Για περισσότερα σχετικά με το να είμαστε ευγενικοί/καλοί με τον εαυτό μας, δηλαδή να δείχνουμε αυτό-συμπόνια, διαβάστε αυτό το eBook:
https://drive.google.com/file/d/1__Q3UcT9Q8VuSbiRm7x7-xjaxy5xkrba/view
Οι δεσμευμένες δράσεις είναι σημαντικό να καθοδηγούνται από τις βασικές αξίες μας: Τι επιθυμώ να πρεσβεύω ενόψει αυτής της κρίσης; Τί είδους άτομο θέλω να είμαι, καθώς περνάμε όλο αυτό; Πώς επιθυμώ να συμπεριφέρομαι στον εαυτό μου και στους άλλους;
Οι αξίες μας μπορεί να περιλαμβάνουν την αγάπη, το σεβασμό, το χιούμορ, την υπομονή, το θάρρος, την ειλικρίνεια, τη φροντίδα, την ανοιχτή στάση, την ευγένεια … και πολλές άλλες. Εντοπίστε τρόπους για να υιοθετήσετε αυτές τις αξίες στην καθημερινότητά σας και να πορεύεστε σύμφωνα με αυτές. Επιτρέψτε σε αυτές τις αξίες να καθοδηγήσουν και να παρακινήσουν τη δεσμευμένη δράση σας!
Φυσικά, καθώς αυτή η κρίση εξελίσσεται, θα υπάρξουν και άλλα εμπόδια στη ζωή μας: πράγματα που δεν μπορούμε να κάνουμε και προβλήματα για τα οποία δεν υπάρχουν απλές λύσεις. Εξακολουθούμε όμως να μπορούμε να ζήσουμε σύμφωνα με τις αξίες μας, με μυριάδες διαφορετικούς τρόπους, ακόμα και εν όψει όλων αυτών των προκλήσεων. Κυρίως αν στραφούμε προς τις αξίες της καλοσύνης και της φροντίδας, του νοιαξίματος. Σκεφτείτε:
Αναγνωρίζουμε πηγές για βοήθεια, υποστήριξη και συμβουλές. Αυτό περιλαμβάνει τους φίλους, την οικογένεια, τους γείτονες, τους επαγγελματίες υγείας, και τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Και βεβαιωνόμαστε ότι γνωρίζουμε τους αριθμούς τηλεφώνου έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης ψυχολογικής βοήθειας, εάν είναι απαραίτητη.
Μπορούμε να αποτελέσουμε πηγή στήριξης για άλλους ανθρώπους, όπως ακριβώς μπορούν και οι άλλοι για εμάς. Αν ανήκετε σε ευπαθή ομάδα, να θυμάστε ότι κάποιες φορές αγάπη μπορεί να σημαίνει πέρα από την προσφορά, και η αποδοχή φροντίδας από άλλα άτομα.
Μια πολύ σημαντική πτυχή αυτής της διαδικασίας περιλαμβάνει την εύρεση αξιόπιστης και έμπιστης πηγής πληροφοριών για ενημερώσεις σχετικά με την κρίση και κατευθυντήριες γραμμές για την ανταπόκριση σε αυτήν. Ο ιστότοπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι η κύρια πηγή αυτών των πληροφοριών: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
Ελέγξτε επίσης την ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας της Κυβέρνησης. Χρησιμοποιούμε αυτές τις πληροφορίες για να αναπτύξουμε τις δικές μας πηγές: Σχέδια δράσης για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους και να προετοιμαστούμε για καραντίνα ή έκτακτη ανάγκη.
Πρέπει να απολυμαίνουμε τακτικά τα χέρια μας και να ασκούμε όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά την φυσική/σωματική αποστασιοποίηση, για το καλό της κοινότητάς μας. Να θυμάστε, μιλάμε για φυσική/σωματική αποστασιοποίηση – όχι συναισθηματική αποκοπή. (Εάν δεν είστε σίγουροι για το τι σημαίνει αυτό, διαβάστε αυτό: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public).
Η απολύμανση και η φυσική/σωματική αποστασιοποίηση αποτελούν σημαντικές πτυχές δεσμευμένων δράσεων. Αναγνωρίζουμε ότι αυτές οι συμπεριφορές ευθυγραμμίζονται με τις αξίες μας, καθώς αποτελούν αυθεντικές δράσεις φροντίδας.
Συνοψίζοντας:
Έτσι ξανά και ξανά, καθώς τα προβλήματα συσσωρεύονται στον κόσμο γύρω μας και συναισθηματικές καταιγίδες ξεσπάνε στον κόσμο μέσα μας, ακολουθούμε τα βήματα του FACE COVID:
F = Focus on what’s in your control – Εστίαση σε ό, τι είναι υπό τον έλεγχό μου
A = Acknowledge your thoughts and feelings – Αναγνώριση των σκέψεων και συναισθημάτων μου
C = Come back into your body – Επιστροφή στο σώμα μου
Ε = Engage in what you’ re doing – Ενεργή εμπλοκή σε αυτό που κάνω
C = Committed action – Δεσμευμένη δράση- Επιλέγω πως θα δράσω και το κάνω
O = Opening up – Ανοίγω τη στάση μου και κάνω χώρο για σκέψεις και συναισθήματα- Δεν παλεύω άσκοπα
V = Values – Επαφή με τις αξίες μου και τι είναι σημαντικό για μένα
I = Identify resources – Αναγνωρίζω πηγές
D = Disinfect and distance physically – Απολύμανση και φυσική/σωματική αποστασιοποίηση
Διαβάστε σχετικά: Κορωνοϊός: Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας
Βιώνουμε δύσκολες και τρομακτικές στιγμές, έτσι είναι σημαντικό να συμπεριφερόμαστε στον εαυτό μας με συμπόνια και καλοσύνη.
Ευχόμαστε ότι υπάρχει κάτι χρήσιμο εδώ για εσάς, το οποίο μπορείτε να μοιραστείτε με άλλους, αν νομίζετε ότι μπορεί να τους βοηθήσει.
Σας ευχόμαστε καλή δύναμη,
Μαριάννα Ζαχαρία, MSc (Εγγεγραμμένη Κλινική Ψυχολόγος)
& Μαρία Καρεκλά, PhD (Εγγεγραμμένη Κλινική Ψυχολόγος)
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια,
Εργαστήριο ΑCThealthy, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Μετάφραση και Προσαρμογή από κείμενο του Δρ. Russ Harris από Μαριάννα Ζαχαρία και Δρ. Μαρία Καρεκλά, Εργαστήριο ΑCThealthy, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Πηγή: https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/koinonia/koinoniki-symperifora/8598-face-covid-antimetopizontas-ton-koronoio.html?fbclid=IwAR0U4fcjEypQoc_ia5wbDmr6efL3HV8mbF28SzbuM1MUbwBNgjhhPwrohIE
Το άρθρο είναι πρόταση της συνεργάτιδας του Κέντρου:
Γεωργία Μαριακάκη, ΜSc
Κλινική Ψυχολόγος
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία
Recent Comments