Η νηπιακή ηλικία εμπεριέχει μια αντίδραση στους κανόνες, καθώς το νήπιο αντιλαμβάνεται την ικανότητά του να χειρίζεται τους γονείς, αλλά ταυτόχρονα παλεύει για την ανεξαρτησία του. Είναι αναμενόμενο λοιπόν να αντιδρά με «όχι» σε οτιδήποτε του προταθεί και να θέλει να κάνει οτιδήποτε επιθυμεί, για παράδειγμα να πάει για ύπνο την ώρα που θέλει, να κοιμηθεί στο κρεβάτι των γονέων, να τρώει μόνο σοκολάτα και όχι φαγητό, να μην θέλει να φορέσει τα ρούχα που του προτείνουν οι γονείς κ.α.
Με τον όρο διαπαιδαγώγηση εννοούμε την εκπαίδευση των παιδιών σε ωφέλιμες συμπεριφορές. Οι γονείς είναι σημαντικό να συζητήσουν και να αποφασίσουν ποιες συμπεριφορές των παιδιών τους θεωρούν επιθυμητές και ωφέλιμες και ποιες όχι. Επίσης είναι απαραίτητο και οι δύο γονείς να συμφωνούν και να έχουν κοινή στάση απέναντι στη διαπαιδαγώγηση. Αν αυτό δε συμβαίνει, χρειάζεται πρώτα να λυθούν οι συγκρούσεις των γονέων και κατόπιν αμοιβαίων υποχωρήσεων να βρουν ένα κοινό μοτίβο δράσης. Αν δεν υπάρχει κοινή στάση, τα παιδιά θα εκμεταλλευτούν τον πιο αδύναμο γονέα και θα καταφέρνουν να παρακάμπτουν τους κανόνες.
Επομένως, η στάση των γονέων πρέπει να είναι πάντα η ίδια, να παρατηρούν τα «προβλήματα» στη συμπεριφορά και στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους , να συσκέπτονται συχνά για τη λήψη αποφάσεων, να συζητούν με τα παιδιά για τις καταστάσεις αυτές και τέλος να εφαρμόζουν τον κανόνα που επέλεξαν οι γονείς.
Συμπερασματικά οι γονείς μπορούν:
- να λειτουργούν ως πρότυπο συμπεριφοράς σε όσα επιθυμούν να μάθουν τα παιδιά τους
- να εξηγούν στο παιδί την τριλογία «τι, γιατί και πώς» και όχι απλώς να λένε «μην το κάνεις αυτό»
- να αφήνουν τα παιδιά τους να βιώνουν τις συνέπειες των συμπεριφορών τους και να μαθαίνουν από τα λάθη τους. Εάν λειτουργούν υπερπροστατευτικά και φοβικά τα παιδιά δε θα αναπτύξουν το αίσθημα της ανεξαρτησίας, της αυτοπεποίθησης και της ικανότητας.
- να καθιερώσουν ένα οικογενειακό συμβούλιο. Σε αυτές τις συναντήσεις καλό είναι να ακούγονται τα θέλω των παιδιών και να νιώθουν και εκείνα υπεύθυνα και ισότιμα μέλη της οικογένειας.
- να συναποφασίσουν ένα οικογενειακό πλάνο πχ. ποιες έξοδοι θα γίνουν, πόση ώρα θα δει το παιδί τηλεόραση κ.α. προκειμένου οι γονείς να προλάβουν τα προβλήματα και τις αντιδράσεις των παιδιών.
Αναστασία Στάμου,
MSc in Child Psychology
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία