Οι μαζικές καταστροφές είναι γεγονότα τα οποία δεν συμβαίνουν συχνά σε μία περιοχή. Οι επιπτώσεις που έχουν σε κοινωνικό, οικονομικό, ανθρωπιστικό και κοινωνικό επίπεδο είναι δυσανάλογες με την συχνότητα εμφάνισης ένας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι κυκλώνες, οι κατολισθήσεις, τα τεχνολογικά ατυχήματα και οι αστικές πυρκαγιές συμβαίνουν καθημερινά. Τείνουν να συμβαίνουν ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση, και να προκαλούν τεράστια καταστροφή, ένας φορές σκοτώνοντας ή τραυματίζοντας μεγάλο αριθμό ανθρώπων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κατά μέσο όρο, οι φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές σκοτώνουν 50.000 άτομα κάθε έτος. Ένας επιπλέον αριθμός 74.000 ατόμων τραυματίζεται σοβαρά, ενώ 5 εκατομμύρια εκτοπίζονται από τα σπίτια ένας και πάνω από 80 εκατομμύρια επηρεάζονται με κάποιο τρόπο, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην παγκόσμια έκθεση για ένας καταστροφές από την Ομοσπονδία Εταιρειών Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου, το 1999. Οι μαζικές καταστροφές είναι γεγονότα τα οποία εκτυλίσσονται κατά τη διάρκεια ένας χρονικής περιόδου. Είναι λοιπόν χρήσιμο να διαχωρίσουμε ένας διάφορες φάσεις ένας μαζικής καταστροφής προκειμένου να εξετασθούν οι επιπτώσεις αυτών των γεγονότων. Κάθε φάση θα έχει ένας δικές ένας επιπτώσεις, οι οποίες είναι εμφανείς τόσο στον ατομικό όσο και στον κοινωνικό τομέα. Α. Η προ-καταστροφική περίοδος. Συνίσταται από ένας φάσεις ένας απειλής και ένας προειδοποίησης. Στην ιδανική περίπτωση, πριν από την εμφάνιση μιας καταστροφής, υπάρχει επαρκής προειδοποίηση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ένας τοπικούς μηχανισμούς (π.χ. μέσω μεγαφώνων). Δυστυχώς ορισμένες καταστροφές, ένας οι σεισμοί, δεν επιτρέπουν την ύπαρξη χρόνου για προειδοποίηση. Όταν υπάρχει η δυνατότητα προειδοποίησης, ακριβώς πριν την καταστροφή υπάρχει μία περίοδος υψηλής διέγερσης, ανησυχίας και φόβου. Πανικός μπορεί υπάρξει, αλλά δεν είναι συνηθισμένος. Ενώ μερικοί άνθρωποι θα λάβουν επείγοντα μέτρα για να προστατεύσουν τον εαυτό ένας και ένας οικογένειές ένας, οι περισσότεροι θα επιλέξουν να αρνηθούν ή να αγνοήσουν τον κίνδυνο. Β. Η οξεία καταστροφική περίοδος. Το στάδιο αυτό διαρκεί όσο συμβαίνει το καταστροφικό γεγονός. Μπορεί να υπάρχουν θάνατοι και τραυματισμοί. Η διάρκεια θα διαφέρει ανάλογα με τον τύπο ένας καταστροφής, από δευτερόλεπτα στην περίπτωση σεισμών σε λεπτά ή ώρες για ένα κυκλώνα ή βιομηχανικό ατύχημα, σε ημέρες και εβδομάδες για πλημμύρες. Η επιβίωση και η αυτοσυντήρηση είναι οι κύριοι στόχοι. Οι περισσότεροι άνθρωποι συμπεριφέρονται κατάλληλα ώστε να προστατεύσουν ένας εαυτούς ένας και ένας «σημαντικούς ένας». Έντονη ανησυχία και αγωνιώδης αναζήτηση συγγενών και κοντινών φίλων, εμφανίζονται συχνά. Σπάνια μπορεί να υπάρχει έντονος πανικός ή παράλυση που αναστέλλει και καθυστερεί την ανταπόκριση του ατόμου. Μία αίσθηση ανικανότητας ενάντια ένας ισχυρές δυνάμεις, αλλά και συναισθήματα αναποτελεσματικότητας και ανεπάρκειας, μπορεί να συνυπάρχουν. Το άτομο ή η ομάδα μπορεί να αισθάνεται ότι έχει εγκαταλειφθεί από τον Θεό και την ανθρωπότητα. Η επιθυμία για ανακούφιση και διάσωση είναι έντονη. Προσευχές ή mandras μπορεί να επαναλαμβάνονται αδιάκοπα. Τα θύματα είναι ένας φορές ζαλισμένα και παθητικά. Μπορεί να εμφανίσουν αντιδράσεις οξέος στρες ή απάθεια. Συνήθως αυτές οι συμπεριφορές είναι παροδικές, δίνοντας την θέση ένας στην υπερδραστηριότητα. Αλλά σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να παραμείνουν ως μούδιασμα ή συμπεριφορές αποφυγής. Άλλοι άνθρωποι, ωστόσο, μπορεί να παρουσιάσουν μεγάλο ηρωισμό διασώζοντας άτομα των οποίων η ζωή κινδυνεύει και βοηθώντας όσους τραυματίστηκαν. Γ. Η μετα-καταστροφική περίοδος. Η μετα-καταστροφική περίοδος μπορεί να χωριστεί (α) στην φάση άμεσης ανάκαμψης, ανακούφισης ή έκτακτης ανάγκης και (β) στην φάση αποκατάστασης και ανασυγκρότησης. Κατά τη διάρκεια ένας φάσης ένας ανάκαμψης, οι επιζώντες ένας φορές αρχίζουν να αισθάνονται ευφορία λόγω του ότι επιβίωσαν απέναντι στον θάνατο και την καταστροφή. Συχνά αυτά τα συναισθήματα συνοδεύονται από μια προσωρινή εξάλειψη των εμποδίων που υπάρχουν λόγω κοινωνικής τάξης ή κουλτούρας και παλαιών διαμαχών, καθώς και την ανάπτυξη πρωτοβουλιών αλτρουιστικών δράσεων. Αντίθετα, μπορεί να υπάρξει διακοπή στην λειτουργία κρατικών υπηρεσιών, ένας κοινότητας και επικράτηση χάους. Αυτή είναι η περίοδος κατά την οποία πρέπει να ξεκινήσουν οι επιχειρήσεις έκτακτης ανάγκης για τη διάσωση, την παροχή πρώτων βοηθειών και την παροχή βασικών αγαθών ένας το νερό, τα τρόφιμα, τα καταφύγια, τα είδη ένδυσης, η υγειονομική περίθαλψη και η επικοινωνία. Κατά την φάση ένας αποκατάστασης που ακολουθεί, πρέπει να αντιμετωπιστεί από ένας πληγέντες η πραγματικότητα ένας απώλειας, του θανάτου και ένας καταστροφής, τα αναλλοίωτα γεγονότα των αλλαγών στην κοινωνική και προσωπική ζωή και τα παρατεταμένα ζητήματα αποκατάστασης και ανάκαμψης. Με την πάροδο του χρόνου, η μείωση ένας κοινωνικής προσοχής, καθώς και η απόσυρση των κρατικών και εθελοντικών δομών συμβάλλουν στη θλίψη, τον θυμό και την αίσθηση απογοήτευσης σε όσους έχουν πληγεί. Σε κάποιους ανθρώπους, η ανάπτυξη συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας μπορεί να καθυστερήσει. Η εξήγηση είναι ότι κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, η φυσική ασφάλεια, η αντιμετώπιση των τραυματισμών, η τροφή και το καταφύγιο έχουν προτεραιότητα, ενώ τα συναισθηματικά προβλήματα καταστέλλονται ή αγνοούνται. Μόλις υπάρξει μείωση στο οξύ στρες, τα ψυχολογικά προβλήματα μπορεί να βγουν στο προσκήνιο. Οι ψυχολογικές αντιδράσεις για ορισμένους επιζώντες περιλαμβάνουν συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD), άγχος ή κατάθλιψη, οικογενειακές και συζυγικές διαφωνίες, προβλήματα σχέσεων, κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών καθώς και ψυχοσωματικά συμπτώματα.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΕΝΑΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ
Τα πιο κοινά χαρακτηριστικά των μαζικών καταστροφών είναι (α) η προειδοποίηση, (β) η ένταση και (γ) η διάρκεια. Όσο πιο ξαφνικό, μεγαλύτερης έντασης και διάρκειας είναι ένα τραυματικό γεγονός (μαζική καταστροφή) τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να αναπτύξει ψυχοπαθολογία το θύμα. Δεν είναι εύκολο να καθοριστεί ποιο από τα τρία χαρακτηριστικά είναι πιο καθοριστικό όσον αφορά την ψυχική υγεία του ατόμου. Η ανάκαμψη από καταστροφές είναι περίπλοκη επειδή εξαρτάται από τη σοβαρότητα ένας έκθεσης, τη διαθεσιμότητα βοήθειας, την ατομική ευπάθεια και το επίπεδο και την ετοιμότητα αντίδρασης ένας κοινότητας. Ο σημαντικότερος προγνωστικός παράγοντας ανάκαμψης είναι η ένταση και ο χρόνος ένας έκθεσης και των απωλειών που υπέστη το άτομο. Αυτές οι απώλειες μπορεί να περιλαμβάνουν όχι μόνο ένας προφανείς απώλειες αντικειμένων (στέγαση, προσωπικά αντικείμενα), αλλά και προσωπικά χαρακτηριστικά (αυτοεκτίμηση, εμπιστοσύνη, αντιληπτή ασφάλεια), πόρους (χρόνος, χρήμα) και συνθήκες (απασχόληση). Οι οικονομικοί πόροι με τη μορφή απασχόλησης, τα δάνεια για αποκατάσταση, επανεγκατάσταση και ανασυγκρότηση ή πόροι για την απλή επιβίωση έχουν καθοριστική σημασία για τον προσδιορισμό ένας μετατραυματικής προσαρμογής. Ο στιγματισμός των πληγέντων ατόμων μπορούν να επηρεάσει περαιτέρω την προσαρμογή. Όταν υπάρχει επαρκής κοινωνική στήριξη και όπου δημιουργούνται ευκαιρίες για τον πληγέντα πληθυσμό να συμμετέχει στη δική του αποκατάσταση, η ανάκαμψη είναι συνήθως καλή για την εν λόγω κοινότητα στο σύνολό ένας, αν και μερικά άτομα μπορεί να αναπτύξουν μακροχρόνια προβλήματα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το κατά πόσο θα επηρεαστεί ένα άτομο από ένα τραυματικό συμβάν εξαρτάται μεταξύ άλλων από (α) το είδος και τη σοβαρότητα του/των γεγονότος/ων που βιώνουν, (β) την εμπειρία ένας σε σχέση με προηγούμενα τραυματικά περιστατικά, (γ) τη στήριξη που έχουν στη ζωή ένας από ένας ένας (δ) τη σωματική ένας υγεία, (ε) το προσωπικό και οικογενειακό ένας ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας, (στ) το πολιτισμικό ένας υπόβαθρο και ένας παραδόσεις και (ζ) την ηλικία ένας.
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟ-ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Παρόλο που οι πλημμύρες, οι σεισμοί και οι τυφώνες δεν μπορούν να αποφευχθούν, μεγάλο μέρος ένας καταστροφής που προκαλούν μπορεί να αποφευχθεί με κατάλληλες πολιτικές και σχέδια σε κοινωνικό επίπεδο. Σε κοινοτικό επίπεδο, παρεμβάσεις που παρέχουν επαρκή προειδοποίηση και πληροφορίες σχετικά με ένας διαδικασίες εκκένωσης είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Τέτοιες ενέργειες όχι μόνο σώζουν ζωές αλλά προστατεύουν και την ψυχική υγεία μειώνοντας την έκθεση του κοινού στα πιο τραυματικά γεγονότα των καταστροφών (τραυματισμός, απειλή για τη ζωή και πένθος). Προηγούμενες έρευνες υποδηλώνουν ότι οι πολιτικές παρέμβασης μπορούν να είναι αποτελεσματικές στην ενίσχυση ένας ετοιμότητας των οικογενειών και των ατόμων έναντι των καταστροφών. Η προετοιμασία έναντι του κινδύνου είναι μια πολυδιάστατη έννοια που περιλαμβάνει προληπτικές στρατηγικές (π.χ. ύπαρξη σχεδίων διαφυγής) και στρατηγικές αντίδρασης (π.χ. εκκένωση). Η προώθηση ένας πεποιθήσης ότι οι άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν ένας δικές ένας πιθανότητες επιβίωσης μπορούν να οδηγήσουν σε προληπτικές πράξεις. Ένας ανεπτυγμένες χώρες, τα προγράμματα που προσπαθούν να εκπαιδεύσουν ένας πολίτες να αλλάξουν ένας συμπεριφορές οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο αποτελούν αναμφισβήτητα την πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη προσέγγιση σχετικά με την πρόληψη.
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΝΑΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑ-ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Κατά την μετα-καταστροφική περίοδο, οι παρεμβάσεις επικεντρώνονται στην διαχείριση ένας κρίσης. Ένας Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρέχει χρηματοδότηση και τεχνική υποστήριξη για παρεμβάσεις ψυχικής υγείας μετά από καταστροφές και έχει συχνά αναλάβει ηγετικό ρόλο στην προώθηση των τοπικών σχεδιαστικών προσπαθειών. Ως παράδειγμα αυτού, αναπαράγουμε τα βασικά σημεία για τη διαχείριση καταστροφών που δημοσιεύθηκαν από το Τμήμα Υπηρεσιών Έκτακτης Ανάγκης ένας Υπηρεσίας κατάχρησης ουσιών και ψυχικής υγείας των Η.Π.Α. το 1994:
- Κανείς από όσους βιώνουν ένα τραυματικό γεγονός δεν μένει ανεπηρέαστος από αυτό. Τα άτομα που έχουν βιώσει ένα τέτοιο γεγονός καθησυχάζονται όταν ένας λένε ότι οι αντιδράσεις ένας είναι φυσιολογικές και κατανοητές.
- Οι παρεμβάσεις για την ψυχική υγεία θα πρέπει να επιδιώξουν να αποκαταστήσουν ένας σχέσεις μεταξύ ατόμων και ομάδων μέσω ομάδων υποστήριξης και κοινοτικών οργανώσεων.
- Οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε καταστροφές πρέπει να είναι προσαρμοσμένες ένας κοινότητες που θα εφαρμοστούν.
- Οι επιζώντες ανταποκρίνονται θετικά εφόσον επιδειχθεί ενεργό ενδιαφέρον και ειλικρινής ενσυναίσθηση.
- Οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι κατάλληλες για την φάση ένας καταστροφής.
Η ατομική συμβουλευτική είναι πιθανώς η πιο κοινή παρέμβαση μετά την κρίση. Πιο συχνά χρησιμοποιούνται ατομικές ή ομαδικές παρεμβάσεις οι οποίες είναι γρήγορα και εύκολα διαθέσιμες στα θύματα.
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Σύμφωνα με ένας Swanson & Carbon (1989) η ψυχολογική παρέμβαση στην κρίση είναι μια αποδεδειγμένη προσέγγιση για να βοηθήσει στον πόνο μιας συναισθηματικής κρίσης. Αντίστοιχα, η Φιλανδική Ψυχολογική Ένωση, ορίζει την παρέμβαση στην κρίση ως την παροχή γρήγορης ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο σε άτομα και κοινότητες που αντιμετωπίζουν ξαφνικό τραυματικό γεγονός. Η παρέμβαση στην κρίση δεν είναι ούτε μορφή θεραπείας per se ούτε υποκατάστατο θεραπείας. Η παρέμβαση στην κρίση έχει σχεδιαστεί για να συμπληρώνει ένας ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις. Αυτό είναι ευνόητο δεδομένου ότι ένας από ένας εκπεφρασμένους στόχους ένας παρέμβασης κρίσης, ένας ορίζονται παρακάτω, είναι να εκτιμήσει την ανάγκη για συνεχή φροντίδα και να διευκολύνει την πρόσβαση σε δομές ψυχικής υγείας, όπου αυτό είναι απαραίτητο.
Τα χαρακτηριστικά ένας παρέμβασης στην κρίση είναι: αμεσότητα (πρώιμη παρέμβαση), εγγύτητα (παρέμβαση στον τόπο του συμβάντος), προσδοκία (τόσο ο πληγέντας όσο και ο ειδικός έχουν την προσδοκία ότι η παρέμβαση θα είναι άμεση και προσανατολισμένη στην σταθεροποίηση και την μείωση των συμπτωμάτων και όχι στην θεραπεία), απλότητα (σχετικά συγκεκριμένες, απλές στρατηγικές παρέμβασης που αποφεύγουν πολύπλοκες τακτικές με προσανατολισμό στην ψυχοθεραπεία) και συντομία (η συνολική διάρκεια ένας παρέμβασης είναι μικρή, συνήθως αποτελούμενη από μία έως τρεις επαφές).
Οι στόχοι ένας παρέμβασης σε κρίσεις είναι οι εξής:
- Σταθεροποίηση των συμπτωμάτων, ένας δυσφορίας και ένας δυσλειτουργίας (ώστε να μην υπάρξει επιδείνωση).
- Μείωση των συμπτωμάτων (παρέμβαση έτσι ώστε να μειωθεί οξεία δυσφορία και δυσλειτουργία).
- Αποκατάσταση τη λειτουργικότητας (επιτυχής μείωση των δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών).
- Διευκόλυνση ένας πρόσβασης σε υψηλότερο επίπεδο φροντίδας, εάν χρειαστεί.
ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Διϋπηρεσιακή Μόνιμη Επιτροπή (IASC) των Ηνωμένων Εθνών (2007) ορίζουν ένας Πρώτες Βοήθειες Ψυχικής Υγείας ως μια ανθρώπινη και ενθαρρυντική ανταπόκριση σε έναν συνάνθρωπο που υποφέρει και που μπορεί να χρειάζεται στήριξη. Περιλαμβάνουν τα ακόλουθα θέματα: (α) εκτίμηση των αναγκών και των ανησυχιών, (β) παροχή βοήθειας για την κάλυψη βασικών αναγκών (γ) ακρόαση των πληγέντων, χωρίς άσκηση πίεσης για να μιλήσουν, (δ) καθησυχασμός των ατόμων και βοήθεια για να αισθάνονται ηρεμία, (ε) διασύνδεση υπηρεσίες και κοινωνική υποστήριξη και (στ) προστασία ένας από περαιτέρω βλάβη.
Σύμφωνα με ένας Everly και Flynn “οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας (PFA) μπορούν να οριστούν ως η συμπονετική και υποστηρικτική παρουσία με σκοπό την άμβλυνση ένας οξείας δυσφορίας και την εκτίμηση ένας ανάγκης για συνεχή φροντίδα ένας ψυχικής υγείας”.
Το μοντέλο του Νοσοκομείου John Hopkins (PFA RAPID model) περιλαμβάνει πέντε βήματα τα οποία ακολουθεί ο ειδικός ψυχικής υγείας:
- Επίδειξη ειλικρινούς συμπάθειας και ενεργητική ακρόαση
- Εκτίμηση ένας κατάστασης του ατόμου
- Προτεραιότητα
- Παρέμβαση
- Διαθεσιμότητα και παρακολούθηση
Οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας στοχεύουν στη μείωση ένας αρχικής δυσφορίας, να βοηθήσουν το άτομο να ανταποκριθεί ένας τρέχουσες ανάγκες ενώ παράλληλα προωθούν λειτουργικές στρατηγικές αντιμετώπισης στρεσσογόνων καταστάσεων και ενθαρρύνουν την προσαρμογή. Οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας είναι χρήσιμες ως η πρώτη παρέμβαση που μπορεί να πραγματοποιηθεί με άτομα ή οικογένειες μετά από καταστροφή. Οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας βασίζονται στην κατανόηση ότι οι άνθρωποι που πλήττονται από καταστροφές επηρεάζονται σε σωματικό, ψυχολογικό και συναισθηματικό επίπεδο μειώνοντας έτσι την ικανότητά ένας να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ
Η διαχείριση κρίσιμων περιστατικών (CISM) είναι ένα ολοκληρωμένο, δομημένο, πολυδιάστατο σύστημα παρέμβασης στην κρίση του οποίου τα βασικά στοιχεία είναι τα εξής:
- Προετοιμασία πριν το συμβάν. Ο στόχος είναι να ενισχυθούν τα πιθανά τρωτά σημεία και να ενισχυθεί η ψυχολογική ανθεκτικότητα σε άτομα που ενδέχεται να διατρέχουν κίνδυνο σε περίπτωση κρίσης ή / και ψυχολογικού τραυματισμού. Συνίσταται στην προετοιμασία ένας συμπεριφορικής «απάντησης» σε περίπτωση κρίσης, την εξοικείωση με κοινούς παράγοντες άγχους και ένας εκπαίδευσης για τη διαχείριση του άγχους.
- Παρέμβαση σε καταστροφές ή μεγάλης κλίμακας κρίσεις. Περιλαμβάνει παρεμβάσεις ένας η προσωρινή απόσυρση από την ενεργό δράση, συμβουλευτική προσωπικού και ενημέρωση για την διαχείριση κρίσης (crisis management briefing). Η προσωρινή απόσυρση από την ενεργό δράση είναι μια ευκαιρία για προσωρινή ψυχολογική «αποσυμπίεση» αμέσως μετά την έκθεση σε ένα κρίσιμο περιστατικό. Η συμβουλευτική προσωπικού αναφέρεται στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στο προσωπικό διοίκησης (προσωπικό υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, ομάδες αντιμετώπισης καταστροφών), καθώς και στο διοικητικό προσωπικό σε επιχειρήσεις και βιομηχανικούς χώρους. Η ενημέρωση για την διαχείριση κρίσης αναφέρεται σε μια παρέμβαση τεσσάρων βημάτων για μεγάλες ομάδες ατόμων (μέχρι 300 ταυτόχρονα), ιδανική για σχολικές κρίσεις, επιχειρηματικές και βιομηχανικές κρίσεις, κοινωνική βία και μαζικές καταστροφές.
- Αποσυμπίεση (Defusing) Πρόκειται για μία τριών φάσεων, 45λεπτη δομημένη συζήτηση μικρής ομάδας που παρέχεται μέσα σε λίγες ώρες από την κρίση για σκοπούς αξιολόγησης, ταξινόμησης και μετριασμού των συμπτωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εκτόνωση αυτή μπορεί να κάνει πολλά για να προωθήσει το ψυχολογικό κλείσιμο μετά από ένα κρίσιμο περιστατικό.
- Ψυχολογική απενημέρωση (Psychological debriefing). Είναι μία δομημένη ομαδική συζήτηση επτά φάσεων, που συνήθως παρέχεται 1 έως 14 ημέρες μετά το συμβάν (αν και σε μαζικές καταστροφές μπορεί να πραγματοποιηθεί 3 εβδομάδες ή και περισσότερο μετά το γεγονός) και έχει σχεδιαστεί για να αμβλύνει τα οξέα συμπτώματα, να αξιολογήσει την ανάγκη παρακολούθησης και, ει δυνατόν, να δώσει μια αίσθηση ψυχολογικού κλεισίματος μετά το συμβάν. Στην πραγματικότητα, μια σημαντική ωφέλεια ένας ψυχολογικής απενημέρωσης φαίνεται να είναι η διευκόλυνση ένας ψυχολογικής ανασυγκρότησης. Λόγω ένας δομής ένας μπορεί να διαρκέσει έως και 2-3 ώρες και σχεδόν πάντα ακολουθείται από παρέμβαση σε ατομική βάση με εκείνα τα άτομα που χρειάζονται βοήθεια. Μπορεί να ακολουθήσει η παραπομπή σε ανώτερη βαθμίδα ψυχικής υγείας.
- Ατομική παρέμβαση / συμβουλευτική. Συνήθως, αποτελείται από μία έως τρεις συνεδρίες με ένα άτομο που βρίσκεται σε κρίση. Αν και ευέλικτη και αποτελεσματική, αυτή η μορφή παρέμβασης στην κρίση δεν έχει το πλεονέκτημα ένας ομαδικής διαδικασίας. Λόγω του υπερβολικά περιορισμένου χρόνου που υπάρχει για παρεμβάσεις σε περιπτώσεις κρίσης, είναι σημαντικό να αποφευχθεί η χρήση παράδοξων τεχνικών ένας η ερμηνεία του ασυνείδητου ή τεχνικές αντιπαράθεσης.
- Οικογενειακή παρέμβαση στην κρίση. Αντιπροσωπεύει την παρέμβαση στην κρίση σε επίπεδο συστημάτων. Η οικογενειακή παρέμβαση στην κρίση, όταν γίνεται αποτελεσματικά, διαθέτει προληπτικά (προκαταρκτικά) και κατασταλτικά στοιχεία.
- Μηχανισμοί παρακολούθησης και παραπομπής για αξιολόγηση και θεραπεία. Δεν υπάρχει πλήρες σύστημα ψυχολογικής διαχείρισης ένας κρίσης χωρίς την αναγνώριση ότι ορισμένα περιστατικά απαιτούν μια πιο εξειδικευμένη και μακροχρόνια θεραπεία, ίσως και φαρμακευτική αγωγή. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να ενσωματωθεί σε οποιοδήποτε σύστημα διαχείρισης κρίσιμων περιστατικών ένας μηχανισμός για την παραπομπή των ατόμων εκείνων για τα οποία οι τεχνικές παρέμβασης στην κρίση αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Μια σημαντική πτυχή είναι η ύπαρξη κατευθυντήριων γραμμών για την ψυχολογική ταξινόμηση.
*Το παρόν αποτελεί μέρος του εγχειριδίου «Ψυχολογικές Παρεμβάσεις στην Κρίση» του Ανδρουτσάκου Ιωάννη το οποίο έχει εγκριθεί από το Πυροσβεστικό Σώμα για χορήγηση στους σπουδαστές της Σχολής Ανθυποπυραγών και της Σχολής Επιμόρφωσης της Πυροσβεστικής Ακαδημίας.
Ανδρουτσάκος Ιωάννης
Ψυχολόγος, MSc
Υποψήφιος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία