Ποιο είναι το νόημα της λέξης stress και πως επηρεάζει την εμφάνιση του καρκίνου ή την αντιμετώπισή του; Πώς λειτουργεί το σώμα όταν διακατέχεται από stress και πώς μπορεί να βοηθήσει η Ψυχολογική υποστήριξη;
Σήμερα, είναι πλέον αποδεκτό από τον επιστημονικό κόσμο ότι τα σωματικά συμπτώματα και οι ασθένειες δεν είναι ανεξάρτητες από τις σκέψεις και τα συναισθήματα. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι αναπόσπαστο κομμάτι του οργανισμού και υπεύθυνος για τη διαχείριση εξωτερικών ερεθισμάτων. Stress ονομάζεται η διαδικασία της προσαρμογής του οργανισμού σε οποιοδήποτε εξωτερικό ερέθισμα, το οποίο ο οργανισμός αντιλαμβάνεται ως απειλή. Η συγκεκριμένη διαδικασία έρχεται να επηρεάσει το νευρο – ενδοκρινο –ανοσολογικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού και κατ’ επέκταση να συμβάλλει, μαζί με άλλους παράγοντες, στην εμφάνιση νόσων, όπως είναι ο καρκίνος.
Εκτός από το ρόλο του stress στην εμφάνιση του καρκίνου, σημαντική είναι η επίδρασή του και στην αντιμετώπιση της νόσου. Όταν ανακοινώνεται σε έναν ασθενή ότι έχει εμφανίσει καρκίνο, αυτόματα θα αισθανθεί απειλή για τη ζωή του, άγχος για την πορεία της θεραπείας, θλίψη για την επικείμενη αλλαγή της εξωτερικής του εμφάνισης και φόβο για τις επιπτώσεις που θα έχει συνολικά η κατάσταση στους δικούς του ανθρώπους.
Η Ψυχολογική υποστήριξη έρχεται να βοηθήσει τον ασθενή στη διαχείριση όλων των παραπάνω συναισθημάτων, έτσι ώστε να τον προετοιμάσει και να τον εφοδιάσει με τα κατάλληλα «όπλα» για να ξεκινήσει τη μάχη με τον καρκίνο.
Πρώτα απ’ όλα, ο ασθενής, σε συνεργασία με το θεράπων Ιατρό, πρέπει να κατανοήσει την ασθένεια, να λύσει κάθε απορία γύρω από αυτήν και να εμπεδώσει τα βήματα της θεραπείας του. Στη συνέχεια, είναι σημαντικό να εκπαιδευτεί στη σκέψη «ένα βήμα τη φορά», καθώς μόνο αυτό μπορεί να διαχειριστεί πραγματικά. Οι υποθέσεις και τα σενάρια για το μέλλον είναι αυτόματη λειτουργία του εγκεφάλου, αλλά στην πραγματικότητα δεν τον προετοιμάζουν, αντίθετα τον αγχώνουν.
Ο καρκίνος είναι μία βαθιά προσωπική υπόθεση του κάθε ανθρώπου και η κατανόηση αυτού και μόνο είναι εξαιρετικά σημαντική. Ας δώσουμε χρόνο και χώρο να εξωτερικεύσει ο ασθενής τις σκέψεις του, την κούρασή του και τα δύσκολα συναισθήματά του. Έπειτα, ο ρόλος της υποστήριξης έρχεται να διευκολύνει με εναλλακτικές την ποιότητα ζωής του ασθενή. Η διατήρηση, όσο γίνεται, της καθημερινής ρουτίνας (εργασία, δουλειές σπιτιού, χόμπυ), η συζήτηση σχετικά με την πτώση των μαλλιών και η αποδοχή εαυτού και η παρότρυνση για ποιοτικό χρόνο με αγαπημένους ανθρώπους (συγγενείς, φίλους) είναι μόνο λίγα απ’ αυτά που θα ενισχύσουν τον ασθενή για να αντιμετωπίσει τη νόσο.
«Όταν νοσεί ένας άνθρωπος, νοσεί όλη η οικογένεια», οπότε αντίστοιχη υποστήριξη χρειάζονται και οι οικείοι του ασθενή, με σκοπό να αντιμετωπίσουν τόσο τα δικά τους συναισθήματα, όσο και του ασθενή. Η παρουσία τους, και μόνο αυτή, είναι αρκετή, αλλά μικρές καθημερινές στιγμές μπορούν να επηρεάσουν τόσο θετικά, όσο και αρνητικά την κατάσταση.
Αν θα μπορούσα να κλείσω αυτό το σύντομο άρθρο με μία φράση, αυτή θα ήταν η εξής: «Δεν είσαι ο καρκίνος, είσαι ο ίδιος άνθρωπος που ήσουν και πριν, ο οποίος νοσεί αυτή τη στιγμή από καρκίνο και δίνει μία μάχη».
Αναστασία Λεμονή
Ψυχολόγος, MSc Αντιμετώπιση του Πόνου
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία