Η χρήση του διαδικτύου στις μέρες μας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Προσφέρει πρόσβαση σε πληθώρα πληροφοριών, μορφές ψυχαγωγίας, επικοινωνίας , αγοραπωλησίες με εύκολο και ανέξοδο τρόπο. Ταυτόχρονα, η ύπαρξη κοινωνικών δικτύων ικανοποιεί την ανάγκη του ατόμου για επικοινωνία, χωρίς αυτή να παρεμποδίζεται από ανασταλτικούς παράγοντες όπως το κόστος, η απόσταση, η εσωστρέφεια και η συστολή, αλλά και προβλήματα στην εξωτερική εμφάνιση.
Φαίνεται όμως ότι όσο περισσότερο χρόνο περνάει κάποιος στο διαδίκτυο, τόσο λιγότερο χρόνο διαθέτει στην πραγματική ζωή. Συχνά λοιπόν παρατηρούνται φαινόμενα έντονης ενασχόλησης με το διαδίκτυο που χαρακτηρίζονται ως εθισμός. Ένα άτομο θεωρείται εθισμένο στο διαδίκτυο όταν η ενασχόληση του με αυτό είναι πολύωρη ώστε να χάνει στην αίσθηση του χρόνου και ταυτόχρονα αδυνατεί να ελέγξει την χρήση του με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ζωή του.
Ένα άτομο θεωρείται εθισμένο στο διαδίκτυο όταν έχει προδιάθεση για εθισμό στο διαδίκτυο, ανάγκη για μεγαλύτερο χρόνο σε on line παιχνίδια, έχει κάνει επανειλημμένες προσπάθειες μείωσης της χρήσης του διαδικτύου, παρουσιάζει στερητικό σύνδρομο από την μείωση της χρήσης (χτυπούν τα δάχτυλα ώστε να θυμίζει πληκτρολόγηση κ.α.), έχει θέματα διαχείρισης χρόνου, το περιβάλλον του (οικογένεια, σχολείο, εργασία, φίλοι) ανησυχεί για το χρόνο που αφιερώνει στο διαδίκτυο , εξαπάτα τους γονείς του για το χρόνο που αφιερώνει σε on line παιχνίδια και παρουσιάζει αλλαγή διάθεσης λόγω της χρήσης του διαδικτύου.
Επιπλέον, εθισμός στο διαδίκτυο θεωρείται και η υπερβολική χρήση παιχνιδιών καθώς και οι παρακάτω υποκατηγορίες: εθισμός στο διαδικτυακό σεξ, εθισμός στις διαδικτυακές σχέσεις (κοινωνική δικτύωση), υπερβολική ενασχόληση με διαδικτυακές προσωπικές σχέσεις, εθισμός σε on line απευθείας σύνδεσης ηλεκτρονικά και τυχερά παιχνίδια, καταναγκαστικές αγοραπωλησίες και περιήγηση σε ιστοσελίδες.
Ο εθισμός στο διαδίκτυο φαίνεται ότι παρουσιάζει υψηλή συννοσηρότητα με διαταραχές όπως η κατάθλιψη, το κοινωνικό άγχος, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, το αυξημένο άγχος και η ΔΕΠ-Υ. Η φαρμακοθεραπεία με τη λήψη μεθυλοφαινιδάτης φαίνεται αποτελεσματική τόσο στην ΔΕΠ-Υ όσο και στα συμπτώματα του εθισμού στο διαδίκτυο.
Στην περίπτωση του εθισμού στο διαδίκτυο, η θεραπευτική διαδικασία έχει ως στόχο τη σωστή διαχείριση του χρόνου ώστε οι έφηβοι να αναγνωρίσουν, να οργανώσουν και να διαχειριστούν τον χρόνο που ξοδεύουν σε on line παιχνίδια και να θέσουν στόχους.
Πως θα βοηθήσουμε το παιδί/έφηβο:
Οι γονείς είναι σημαντικό να κατανοήσουν τα συμπτώματα του εθισμού, να εξασκηθούν σε λειτουργικότερους τρόπους επικοινωνίας με το παιδί τους και να εκδηλώνουν αγάπη προς αυτά. Η παρακολούθηση των on line δραστηριοτήτων των παιδιών/εφήβων θα βοηθήσει τους γονείς να καταλάβουν το μέγεθος του προβλήματος
Το παιδί/έφηβος πρέπει να κατανοήσει με τη σειρά του τα συμπτώματα του εθισμού του και των δυσλειτουργικών συμπεριφορών που συνεπάγεται και να εκπαιδευτεί στη λειτουργική χρήση του διαδικτύου.
Στην προσπάθεια μας να βοηθήσουμε το εθισμένο παιδί/έφηβο θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους για παράδειγμα η πλήρης αποχή από το ίντερνετ δεν είναι εφικτή, αλλά στόχος είναι η ελεγχόμενη χρήση του. Ακόμα, εφαρμόζουμε συμπεριφοριστικές τεχνικές όπως το ξυπνητήρι που ορίζει τον χρόνο χρήσης π.χ. 40 λεπτά, ο περιορισμός της χρήσης της τεχνολογίας για 1- 2 μέρες, η αποφυγή της χρήσης τεχνολογικών μέσων τις Κυριακές και τις Αργίες αλλά και η χρήση καρτών κινήτρων (κάρτες υπενθύμισης δραστηριοτήτων που δεν σχετίζονται με το διαδίκτυο π.χ. «Να θυμηθώ να πάω για σινεμά, προπόνηση κτλ»).
Επιπλέον, οι τεχνικές χαλάρωσης (π.χ. διαφραγματική αναπνοή) φαίνεται να βοηθούν το παιδί/έφηβο να χαλαρώσει και έτσι να μειωθούν η υπερδιέγερση και τα συμπτώματα της στέρησης. Τέλος, αν κρίνουμε ότι χρειάζεται απευθυνόμαστε σε ειδικές δομές απεξάρτησης από το Διαδίκτυο προκειμένου να βοηθήσουμε το εθισμένο παιδί/έφηβο.
Αναστασία Στάμου, MSc
Παιδοψυχολόγος
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία
