Εφηβεία ονομάζεται το αναπτυξιακό στάδιο κατά το οποίο αναπτύσσονται τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου και ο έφηβος αποκτά την ικανότητα αναπαραγωγής. Είναι μια περίοδος που περιλαμβάνει σύνθετες βιολογικές, γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές αλλαγές, οι οποίες προκαλούν συναισθηματικές μεταπτώσεις και συμπεριφορικά ξεσπάσματα στον έφηβο. Η εφηβεία ξεκινά βαθμιαία στην ηλικία των δέκα με δώδεκα ετών στα κορίτσια, ενώ στα αγόρια ξεκινά στην ηλικία των δώδεκα με δεκατεσσάρων. Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο, ο έφηβος ψάχνει να ανακαλύψει ποιος είναι τώρα και πως θα είναι στο μέλλον και είναι το στάδιο που κατακτάται η ταυτότητα του ατόμου και ανακαλύπτεται ο εαυτός του.
Τα κυρίαρχα θέματα που προβληματίζουν τους γονείς όταν τα παιδιά τους βρίσκονται στην εφηβεία αφορούν:
- Τα αμφιθυμικά και έντονα συναισθήματα του εφήβου
- Τις εκρήξεις θυμού και απότομες συμπεριφορές
- Την απομόνωση του εφήβου
- Την αντίδραση σε κάθε μορφής εξουσίας
- Τη σύναψη σχέσεων με το άλλο φύλο και γενικά την εξερεύνηση της σεξουαλικότητας του
- Τη μειωμένη αυτοπεποίθηση και την ανάγκη ένταξης σε ομάδα ομοίων
Οι παραπάνω συμπεριφορές είναι αναμενόμενες μέσα στο πλαίσιο της εφηβείας και οι γονείς οφείλουν να τις αποδεχτούν ως φυσιολογικές και να επιτρέψουν στον έφηβο να πάρει το χρόνο του ώστε να μεταμορφωθεί από παιδί σε νεαρό ενήλικα. Οι γονείς είναι σημαντικό να εξηγήσουν στον έφηβο ότι είναι με το μέρος του και ότι είναι διαθέσιμοι για συζήτηση και επίλυση αποριών. Αν ωστόσο, οι παραπάνω συμπεριφορές ενταθούν και ο έφηβος παρουσιάσει έντονα προβλήματα σωματικά ή ψυχικά που οι ίδιοι ή οι γονείς δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν καλό είναι να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό.
- Οι γονείς είναι σημαντικό:
- να συμφωνούν και να έχουν κοινή στάση αντιμετώπισης του εφήβου έτσι ώστε να μην παρέχουν αντικρουόμενες απόψεις στον εφήβο
- να είναι κοντά στον έφηβο
- να μπορούν να συζητήσουν και να διαπραγματευθούν με ψυχραιμία αποφεύγοντας τις συγκρούσεις
- να αποτελούν οι ίδιοι πρότυπο συμπεριφοράς για τα έφηβα παιδιά τους
- να αφήνουν τον έφηβο να έχει το δικό του χώρο – χρόνο, εφόσον ο έφηβος κατανοεί ότι εξακολουθεί να είναι μέλος της οικογένειας με δικαιώματα αλλά και ευθύνες
- να θυμούνται ότι οι έφηβοι είναι ξεχωριστές προσωπικότητες
- να βοηθήσουν τα παιδιά τους να διαμορφώσουν το δικό τους πλάνο ζωής
- να μην προβάλλουν πάνω τους τις δικές τους επιθυμίες ή ανεκπλήρωτα όνειρα
- να είναι έτοιμοι να αποδεχτούν τη νέα σχέση με τα παιδιά τους που γίνονται πια ενήλικες
Η ιδανική στάση των γονέων στην εφηβεία καλύπτεται από την πρόταση: χρειάζεται ελευθερία με όρια, παροχές με μέτρο και εποπτεία με σεβασμό στην ατομικότητα !
Αναστασία Στάμου,
MSc Παιδοψυχολογίας
Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία