“Κάθε άνθρωπος χρειάζεται έναν τόπο, όπου αισθάνεται ασφαλής και καλοδεχούμενος. Κάθε άνθρωπος επιθυμεί έναν τόπο, όπου μπορεί να χαλαρώσει και να είναι ο εαυτός του.”

Στην ιδανική περίπτωση το μέρος αυτό υπήρξε το πατρικό μας σπίτι. Αν έχουμε αισθανθεί ότι οι γονείς μας μας αγάπησαν και μας αποδέχτηκαν ως παιδιά, τότε είχαμε ένα ζεστό σπιτικό. Κι αυτό το θετικό «συναίσθημα» που έχουμε μέσα μας από την παιδική ηλικία μάς συντροφεύει στη ζωή:αισθανόμαστε ασφαλείς στον κόσμο και στη ζωή μας. Έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στους άλλους ανθρώπους.

Όχι λίγοι άνθρωποι συνδέουν όμως την παιδική τους ηλικία με κατά βάση αρνητικές εμπειρίες, κάποιοι ίσως και με τραυματικές.Κάποιοι άνθρωποι είχαν μία δυστυχισμένη παιδική ηλικία, αλλά έχουν απωθήσει αυτές τις αναμνήσεις. Δεν μπορούν καθόλου να τις θυμηθούν. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι η παιδική τους ηλικία ήταν «φυσιολογική» ή «ευτυχισμένη», κάτι που αποδεικνύεται «αυταπάτη», αν εξεταστεί πιο προσεκτικά.

Ακόμα όμως και σ’αυτές τις περιπτώσεις όπου τα άτομα προσπαθούν να απωθήσουν και να «μειώσουν» τις αρνητικές αυτές εμπειρίες, αποδεικνύεται ότι δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τον εαυτό τους και τους άλλους. Υπάρχουν προβλήματα αυτοεκτίμησης, αμφιβολίες για το αν ο απέναντί τους τούς συμπαθεί, δεν τους αρέσει ο εαυτός τους, έχουν πολλές ανασφάλειες και προβλήματα στις σχέσεις τους.

Δεν μπόρεσαν να αναπτύξουν το αίσθημα της εμπιστοσύνης στην παιδική τους ηλικία και ψάχνουν αυτό το αίσθημα ασφάλειας και προστασίας, που τους έλειψε, στις σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους. Και συνεχώς απογοητεύονται γιατί οι άλλοι -στην καλύτερη περίπτωση- μόνο σποραδικά θα μπορέσουν να τους δώσουν αυτό το συναίσθημα. Δεν συνειδητοποιούν ότι πέφτουν σε μία παγίδα: Αν δεν υπάρχει αυτό το «συναίσθημα» μέσα μας, δεν μπορούμε να το βρούμε στον έξω κόσμο.

Αυτές οι επιρροές από την παιδική ηλικία αναφέρονται από μερικούς ψυχολόγους ως το «εσωτερικό παιδί». Το εσωτερικό παιδί είναι, λοιπόν, το σύνολο όλων αυτών των παιδικών επιρροών, καλών και κακών, που ζήσαμε μέσω των γονιών μας και άλλων σημαντικών ατόμων της παιδικής ηλικίας. Τις περισσότερες από αυτές τις εμπειρίες δεν τις θυμόμαστε συνειδητά. Το εσωτερικό μας παιδί είναι στο μεγαλύτερο βαθμό του ασυνείδητο.

Πάνω από όλα, οι αρνητικές επιρροές δημιουργούν προβλήματα στην ενήλικη ζωή. Το παιδί μέσα μας κάνει ό,τι μπορεί για να αποφύγει να ξαναζήσει τις απογοητεύσεις που έζησε παλιά. Και παράλληλα καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του για ασφάλεια και αναγνώριση, που δεν ικανοποιήθηκαν σην παιδική ηλικία.

Ενώ λοιπόν σε συνειδητό επίπεδο είμαστε ανεξάρτητοι ενήλικες που καθορίζουμε τη ζωή μας, σε ασυνείδητο επίπεδο το «εσωτερικό μας παιδί» επηρεάζει την αντίληψη, την σκέψη, τα συναισθήματα και τις πράξεις μας. Και μάλιστα σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι η λογική μας.

Ένα παράδειγμα: Ο Μιχάλης δε συνειδητοποιεί ότι είναι το «εσωτερικό του παιδί» που αισθάνεται έλλειψη σεβασμού και εξοργίζεται, όταν η γυναίκα του ξεχνάει να αγοράσει από το σουπερ-μάρκετ το αγαπημένο του λουκάνικο. Δε γνωρίζει ότι ο λόγος για τον έντονο θυμό που αισθάνεται δεν είναι η γυναίκα του ή το λουκάνικο που ξεχάστηκε, αλλά μία «πληγή» από το παρελθόν: η μητέρα του δε λάμβανε ποτέ σοβαρά υπ΄όψιν τις επιθυμίες του ως παιδί.

Ο καβγάς για το λουκάνικο δεν είναι και ο μοναδικός καβγάς τέτοιου τύπου στη σχέση του Μιχάλη με τη γυναίκα του. Ο Μιχάλης και η γυναίκα του μαλώνουν συχνά με ασήμαντες αφορμές, χωρίς να γνωρίζουν ότι αυτοί οι καβγάδες οφείλονται στα «εσωτερικά τους παιδιά». Γιατί και η γυναίκα του Μιχάλη αντιδρά πολύ έντονα στην κριτική και στις εκρήξεις του Μιχάλη -στην παιδική της ηλικία οι γονείς της την επέπλητταν πολύ συχνά, κάτι που την έκανε να αισθάνεται ανάξια και «μικρή».

Το «εσωτερικό παιδί» δεν ευθύνεται μόνο για εντάσεις στις σχέσεις, όπως στο παραπάνω παράδειγμα, αλλά και για πολλές άλλες δυσκολίες της ενήλικης ζωής. Αν αναγνωρίσουμε «το εσωτερικό μας παιδί» και συμφιλιωθούμε μαζί του, τότε μπορούμε να κατανοήσουμε τις «πληγές» του, να τις αποδεχτούμε και σε κάποιο βαθμό να τις γιατρέψουμε.

Έτσι μπορεί να ενισχυθεί η αυτοεκτίμησή μας, να έχουμε αρμονικότερες και ευτυχισμένες σχέσεις με τους άλλους και καλύτερη ποιότητα ζωής. Η δουλειά με το «εσωτερικό μας παιδί» είναι κάτι που συμβαίνει μέσα στο ασφαλές πλαίσιο που παρέχει η ψυχοθεραπεία.

*Βασισμένο στο βιβλίο “Das innere Kind muss Heimat finden“ της Stefanie Stahl

Γεωργία Μαριακάκη, ΜSc

Κλινική Ψυχολόγος

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Εφηβεία ονομάζεται το αναπτυξιακό στάδιο κατά το οποίο αναπτύσσονται τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου και ο  έφηβος αποκτά την ικανότητα αναπαραγωγής. Είναι μια περίοδος που περιλαμβάνει σύνθετες βιολογικές, γνωστικές, συναισθηματικές και  κοινωνικές αλλαγές, οι οποίες προκαλούν συναισθηματικές  μεταπτώσεις  και συμπεριφορικά ξεσπάσματα στον έφηβο.  Η εφηβεία ξεκινά βαθμιαία στην ηλικία των δέκα με δώδεκα ετών στα κορίτσια, ενώ στα αγόρια ξεκινά στην ηλικία των δώδεκα με δεκατεσσάρων. Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο, ο έφηβος ψάχνει να ανακαλύψει ποιος είναι τώρα και πως θα είναι στο μέλλον και είναι το στάδιο που κατακτάται η ταυτότητα του ατόμου και ανακαλύπτεται ο εαυτός του.

Τα κυρίαρχα θέματα που προβληματίζουν τους γονείς όταν τα παιδιά    τους  βρίσκονται στην εφηβεία αφορούν:

• Τα αμφιθυμικά και έντονα συναισθήματα  του εφήβου
• Τις εκρήξεις θυμού και απότομες συμπεριφορές
• Την απομόνωση του εφήβου
• Την αντίδραση σε κάθε μορφής εξουσίας
• Τη σύναψη σχέσεων με το άλλο φύλο και γενικά την εξερεύνηση της σεξουαλικότητας του
• Τη μειωμένη αυτοπεποίθηση και την ανάγκη ένταξης σε ομάδα ομοίων

Οι παραπάνω συμπεριφορές είναι αναμενόμενες μέσα στο πλαίσιο της  εφηβείας και  οι γονείς οφείλουν να τις αποδεχτούν ως φυσιολογικές και να  επιτρέψουν στον έφηβο να πάρει το χρόνο του ώστε να μεταμορφωθεί  από παιδί σε νεαρό ενήλικα. Οι γονείς είναι σημαντικό να εξηγήσουν στον έφηβο ότι είναι με το μέρος του και ότι είναι διαθέσιμοι για συζήτηση και επίλυση αποριών. Αν ωστόσο, οι παραπάνω συμπεριφορές ενταθούν και ο έφηβος παρουσιάσει έντονα  προβλήματα σωματικά ή ψυχικά που οι ίδιοι ή οι γονείς δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν καλό είναι να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό.

• Οι γονείς είναι σημαντικό:
• να συμφωνούν και να έχουν κοινή στάση αντιμετώπισης του εφήβου έτσι ώστε να μην παρέχουν αντικρουόμενες απόψεις στον εφήβο
• να είναι κοντά στον έφηβο
• να μπορούν να συζητήσουν και να διαπραγματευθούν με ψυχραιμία αποφεύγοντας τις συγκρούσεις
• να αποτελούν οι ίδιοι πρότυπο συμπεριφοράς για τα έφηβα παιδιά τους
• να αφήνουν τον έφηβο να έχει το δικό του χώρο – χρόνο, εφόσον ο έφηβος κατανοεί ότι εξακολουθεί να είναι μέλος της οικογένειας με δικαιώματα αλλά και ευθύνες
• να θυμούνται ότι οι έφηβοι είναι ξεχωριστές προσωπικότητες
• να βοηθήσουν τα παιδιά τους να διαμορφώσουν το δικό τους πλάνο ζωής
• να μην προβάλλουν πάνω τους τις δικές τους επιθυμίες ή ανεκπλήρωτα όνειρα
• να είναι έτοιμοι να αποδεχτούν τη νέα σχέση με τα παιδιά τους που γίνονται πια ενήλικες

Η   ιδανική στάση των γονέων στην εφηβεία καλύπτεται από την πρόταση:  χρειάζεται ελευθερία με όρια, παροχές με μέτρο και εποπτεία με  σεβασμό στην ατομικότητα !

 Αναστασία Στάμου,

MSc Παιδοψυχολογίας

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία 

Oρισμένες αρχές και μέθοδοι που κάνουν την αλλαγή στην ψυχοθεραπεία πιο απλή για τον θεραπευτή και πιο ευχάριστη για τον θεραπευόμενο.

Τι θα συνέβαινε αν υπήρχαν ορισμένες βασικές αρχές και μέθοδοι που θα καθιστούσαν την θεραπευτική αλλαγή πολύ πιο απλή και ευκολότερη – και πολύ πιο ευχάριστη τόσο για τον θεραπευόμενο όσο και για τον θεραπευτή – από ό,τι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι δυνατόν; Και αν μπορούσαμε συχνά να επιφέρουμε αυτή την αλλαγή σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τροποποιώντας μερικές ασυνείδητες διαδικασίες;

Όχι μόνο αυτό είναι δυνατό, αλλά υπάρχει ήδη ένα συνεκτικό σώμα γνώσης και πρακτικής που μας καθοδηγεί στην πρόκληση της αλλαγής αυτή τη στιγμή, επιβεβαιωμένη από διαχρονικές θεραπευτικές διαδικασίες στον πραγματικό κόσμο.

Σκοπίμως αποφεύγω να δώσω ένα όνομα σε αυτή την προσέγγιση για να αποτρέψω την απόρριψή της ως ένα ακόμα από τα χιλιάδες ονομαζόμενα μοντέλα εκεί έξω, τα περισσότερα από τα οποία είναι μόνο επαναπροσδιορισμοί των υφιστάμενων θεραπειών με μικρές παραλλαγές. Εάν πρέπει να έχουμε ένα όνομα για αυτόν τον τρόπο εργασίας με τις εσωτερικές διαδικασίες, ας το ονομάσουμε τότε «Τα βασικά στοιχεία της Θεραπευτικής Αλλαγής».

Είναι ένα πλούσιο μωσαϊκό υφασμένο από πολλά διαφορετικά νήματα, από τη γνωστική γλωσσολογία έως την κλινική ύπνωση, που αναπτύχθηκε με τη μελέτη του έργου θεραπευτών όπως οι Milton Erickson, Virgina Satir και Fritz Perls, καθώς και το έργο μερικών εξαιρετικών ερευνητών, όπως τα δύο συστήματα σκέψης του Daniel Kahneman και το έργο του Thomas Gilovich για τη λύπη. Η ανάπτυξή τους έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας και πολλοί διαφορετικοί επαγγελματίες έχουν εμπλακεί στην εξέλιξή της για τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες. Λίγοι από εμάς θα μπορούσαμε να ονομαστούμε δημιουργοί. Οι περισσότεροι είναι θεραπευτές που την εφαρμόζουν.

Ένα μεγάλο μέρος της εξέλιξης της έχει προέλθει από την άντληση παραβλεπόμενων, συχνά ασυνείδητων, πτυχών της προηγούμενης και επόμενης εμπειρίας των θεραπευόμενων, που έχουν ανακάμψει από ένα πρόβλημα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που δεν ήταν πλέον καταθλιπτικοί, είχαν εσωτερικεύσει εικόνες του μέλλοντος που ήταν φωτεινές και πολύχρωμες. Αλλά όταν ήταν καταθλιπτικοί, οι εικόνες τους ήταν αμυδρές και άχρωμες. Αυτό έδειξε ότι βοηθώντας ένα καταθλιπτικό θεραπευόμενο να προσαρμόσει τις υποσυνείδητες εικόνες του μέλλοντος ώστε να είναι μεγαλύτερες, φωτεινότερες και πιο πολύχρωμες, τότε θα μπορούσε να του καταστεί θεραπευτικά χρήσιμο. Ακούγεται πολύ απλό για να είναι αλήθεια, αλλά τα βίντεο και η ανατροφοδότηση από τους θεραπευόμενους μιλούν με αποτελέσματα.

Φυσικά, ορισμένα σύνθετα ζητήματα εξακολουθούν να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν με αυτή την προσέγγιση, αλλά πολλά κοινά που οι άνθρωποι φέρνουν στη θεραπεία – άγχος, φοβία, θλίψη, ντροπή, ενοχή, αυτοπεποίθηση, κριτικές εσωτερικές φωνές, ανεπιθύμητες συνήθειες και γενικότερα μια αίσθηση υπερφόρτωσης συναισθημάτων – μπορούν να λυθούν αξιόπιστα με καθιερωμένες διαδικασίες, συνήθως κατά τη διάρκεια λίγων συνεδριών.

Για να καταστήσουμε αυτήν την προσέγγιση όσο το δυνατόν πιο φιλική προς το χρήστη, παραθέτουμε επτά πρακτικές αρχές για να καταστεί λογική η μελέτη της περίπτωσης που ακολουθεί. Μπορείτε εύκολα να δοκιμάσετε και να επιβεβαιώσετε κάθε μια από αυτές τις αρχές στη δική σας εμπειρία ή στη δουλειά σας με τους θεραπευόμενους.

1. Πολλά προβλήματα που φέρνουν τους ασθενείς στη θεραπεία, προκαλούνται από ασυνείδητες διαδικασίες πάνω στις οποίες δεν έχουν συνειδητό έλεγχο.

Με το ασυνείδητο δεν εννοώ τη θεωρία του Φρόιντ με τις απωθημένες επιθυμίες, αλλά τις πτυχές της εσωτερικής μας εμπειρίας που συνήθως δεν παρατηρούμε, όπως το μέγεθος, η εγγύτητα και το χρώμα μιας ενοχλητικής μνήμης μιας εικόνας ή τον ρυθμό, τον τόνο και την ένταση μιας επικριτικής εσωτερικής φωνής. Αν τα προβλήματά μας ήταν αποτέλεσμα συνειδητών διαδικασιών, θα μπορούσαμε να σταματήσουμε να τα κάνουμε, με έναν πολύ απλό τρόπο: να λέγαμε στον εαυτό μας να σταματήσει να τα κάνει. Όμως επειδή τα περισσότερα προβλήματα προκαλούνται από ασυνείδητες διαδικασίες, εκεί πρέπει να κατευθύνουμε τις παρεμβάσεις μας.

Για παράδειγμα, ένας θεραπευόμενος θα μπορούσε να πει, «αυτό το λάθος που έκανα, το βρίσκω μπροστά μου» και να φέρει απογοητευμένος τα χέρια του στο πρόσωπό του. Εάν φανταστείτε ότι έχετε την ίδια εμπειρία, μπορείτε να παρατηρήσετε ότι αν αυτή η εικόνα ήταν πιο μακριά από εσάς ή δίπλα σας ή πίσω σας, το περιεχόμενο της εικόνας θα ήταν ευκολότερο να το αντιμετωπίσετε. Χρειάζονται μόνο λίγα λεπτά για να ζητήσετε από τους θεραπευόμενους να δοκιμάσουν αυτές τις αλλαγές διαδικασιών και να μάθουν σε ποιο βαθμό είναι χρήσιμες για την αλλαγή της προβληματικής τους απάντησης. Συχνά λέω στους θεραπευόμενους: «Είμαι η αρχή για το τι μπορεί να λειτουργήσει. Είστε η αρχή για αυτό που λειτουργεί».

2. Αλλάξτε την αιτία, όχι το σύμπτωμα.

Χρησιμοποιώ συχνά τη μεταφορά ενός δυσλειτουργικού αυτοκινήτου: αν το αυτοκίνητό σας κάπνιζε, έτρεμε και έκανε άσχημους θορύβους, αυτά είναι σημαντικά μηνύματα ενός προβλήματος. Μπορούν να σας δώσουν κάποια ένδειξη για το ποιο είναι το πρόβλημα, αλλά δεν είναι ποτέ αυτό που χρειάζεται να αλλάξει. Το φιλτράρισμα της εξάτμισης, η χρήση αποσβεστήρων κραδασμών ή η ηχομόνωση δεν θα λύσει το πρόβλημα στη μηχανή του αυτοκινήτου.

Με τον ίδιο τρόπο, τα δυσάρεστα συναισθήματα είναι σημαντικά μηνύματα ότι κάτι πάει στραβά, αλλά είναι μόνο συμπτώματα μιας ασυνείδητης αιτίας. Για παράδειγμα, το αίσθημα κατάθλιψης είναι συχνά ένα μήνυμα ότι κάποιος έχει μια εσωτερική εικόνα ενός δυσοίωνου μέλλοντος. Ή ίσως υπάρχει μια χαμηλή, αργή, εσωτερική φωνή που λέει: «Η κατάσταση είναι απελπιστική». Για να αλλάξει το συναίσθημα, πρέπει να αλλάχθεί η εικόνα ή η φωνή που προκαλεί το συναίσθημα.

3. Ανακαλύψτε τις ασυνείδητες διαδικασίες που προκαλούν συναισθήματα.

Αυτές οι διαδικασίες είναι ως επί το πλείστον έξω από την επίγνωσή μας, αλλά μπορούν να γίνουν συνειδητές εάν τις προσέξουμε. Οι χειρονομίες του θεραπευόμενου, η κατεύθυνση του βλέμματος και άλλες μη λεκτικές συμπεριφορές, αποκαλύπτουν συχνά σημαντικές πτυχές των εσωτερικών εμπειριών τους. Για παράδειγμα, εάν ένας θεραπευόμενος μιλάει για μια ενοχλητική μνήμη ενώ παράλληλα κάνει χειρονομίες με τα χέρια του σε απόσταση μισού μέτρου μεταξύ τους, αυτό σας λέει την εικόνα της μνήμης και πόσο μεγάλη είναι.

Μόλις γνωρίζουμε τη διαδικασία, μπορούμε να δοκιμάσουμε απλές παρεμβάσεις. Εάν ο θεραπευτής φτάσει στην ίδια θέση και πει: «Πες μου για αυτή τη μνήμη και πάλι» ενώ κουνά τα χέρια του λίγο πιο κοντά και μακρύτερα από εκεί που ο θεραπευόμενος έκανε την αρχική χειρονομία, είναι μια ασυνείδητη πρόσκληση να δει τη μνήμη σαν μια μικρότερη εικόνα, σε μια μεγαλύτερη απόσταση, η οποία συνήθως την καθιστά λιγότερο συναισθηματικά ενοχλητική και επομένως πιο εύκολο να αντιμετωπιστεί και να μάθει από αυτή.

4. Προσαρμόστε, μην εξαλείφετε.

Πολλές προσεγγίσεις προσπαθούν να καταργήσουν μια ενοχλητική διαδικασία προκαλώντας μια ανταγωνιστική αντίδραση, όπως η εκμάθηση ενός θεραπευόμενου με άγχος να σκεφτεί ένα καταπραϋντικό πλαίσιο, να επιβραδύνει την αναπνοή του ή να χαλαρώσει τους μύες του. Είναι πολύ πιο εύκολο και αποτελεσματικότερο να κάνετε μικρές αλλαγές στην ίδια την ενοχλητική διαδικασία. Για παράδειγμα, αν ακούσετε μια εσωτερική φωνή που λέει: «Θα συγκρουστούμε!» σε μια γρήγορη, υψηλού τόνου φωνή, είναι πιθανό να αισθανθείτε ανήσυχοι. Η αμφισβήτηση αυτού του περιεχόμενο που λέει η φωνή θα έχει ελάχιστη ή καθόλου επίδραση. Ωστόσο, αν ακούσετε τις ίδιες λέξεις που προκαλούν άγχος – «Θα συγκρουστούμε» – με έναν αργό, χαμηλό, βαρετό τόνο, με έναν υπαινιγμό χασμουρητού, είναι πιθανό να απολαύσετε τη χαλάρωση του σώματος χωρίς συνειδητή προσπάθεια. Η διαδικασία είναι σχεδόν πάντα πιο σημαντική από το περιεχόμενο. Για παράδειγμα, ένας σαρκαστικός τόνος μπορεί να ανατρέψει εντελώς την έννοια οποιουδήποτε συνόλου λέξεων.

5. Η σημασία της χειρονομίας και της γλώσσας.

Εφόσον ένα μεγάλο μέρος της επικοινωνίας σας με τον θεραπευόμενο είναι μη λεκτικό, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι οι χειρονομίες σας καθορίζουν και υποστηρίζουν την αλλαγή που ζητάτε από έναν θεραπευόμενο. Εάν λέτε: «Μεταφέρετε την εικόνα αυτού του συναδέλφου που σας κρίνει απο μπροστά από το πρόσωπό σας, σε μια θέση πίσω σας», πολλοί θεραπευόμενοι θα μπορούν να το κάνουν εύκολα. Δεν είχαν ποτέ σκεφτεί να το κάνουν πριν. Ωστόσο, αν πρώτα κάνετε μια χειρονομία για το πού βρίσκεται η εικόνα τους και στη συνέχεια την πιάσετε νοητά στον αέρα και την μετακινήσετε πίσω από τον εαυτό σας με το χέρι σας, αυτό θα κάνει ακόμα πιο εύκολο για τους θεραπευόμενους να πετύχουν να ακολουθήσουν τις οδηγίες σας. Αν το κάνετε αυτό, δίνετε επίσης ένα σαφές μη λεκτικό μήνυμα ότι παίρνετε την εμπειρία τους σαν να ήταν δική σας, σηματοδοτώντας το σεβασμό και την ενσυναίσθηση με έναν τρόπο που είναι πολύ πιο λεπτός και έχει περισσότερο αντίκτυπο από το να πείτε: «Ναι, σας καταλαβαίνω».

6. Ο εσωτερικός μας κόσμος είναι μια αναπαράσταση του εξωτερικού μας κόσμου.

Εάν νιώσετε ότι απειλείστε στον εξωτερικό κόσμο, π.χ. πάτε περίπατο στο δάσος και δείτε έναν αγριόχοιρο να έρχεται πάνω σας, θα αντιδράσετε περισσότερο τρομαγμένοι απ΄ό,τι εάν τον βλέπατε από απόσταση. Το ίδιο ισχύει και για τον εσωτερικό μας κόσμο: όταν μια απειλητική εικόνα κινείται πιο κοντά και μεγαλώνει, προκαλεί ισχυρότερα συναισθήματα και αντίστροφα. Φανταστείτε ένα pitbull που γρυλίζει και κατευθύνεται γρήγορα προς εσάς. Τώρα φανταστείτε το ίδιο σκυλί, το οποίο εξακολουθεί να γρυλίζει αλλά να υποχωρεί και να απομακρύνεται από σας και παρατηρήστε πώς τα συναισθήματά σας είναι διαφορετικά.

Γνωρίζοντας ότι ο εσωτερικός μας κόσμος είναι παρόμοιος με τον εξωτερικό, μας επιτρέπει να προβλέψουμε πώς μια δεδομένη εσωτερική αλλαγή μπορεί να βοηθήσει έναν θεραπευόμενο να γίνει λιγότερο αντιδραστικός. Το να ζητάς από έναν θεραπευόμενο να «βάλει ένα πλαίσιο γύρω από την εικόνα», συνήθως θα έχει ως αποτέλεσμα να βλέπει την εσωτερική εικόνα ως επίπεδη, αντί για τρισδιάστατη, αφού οι περισσότερες εικόνες είναι πλαισιωμένες είναι επίπεδες. Μια επίπεδη εικόνα εμφανίζεται λιγότερο πραγματική και ως εκ τούτου είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει μια ισχυρή συναισθηματική απόκριση.

7. Η οπτική γωνία είναι ένα βασικό στοιχείο της θεραπευτικής διαδικασίας.

Οποιαδήποτε μνήμη (καθώς και οποιαδήποτε εικόνα του μέλλοντος) μπορεί να βιωθεί είτε μέσα στο εσωτερικό της (ξαναβιώνοντάς την) είτε έξω από αυτήν (παρακολουθώντας την ως ένας αποστασιοποιημένος παρατηρητής). Για παράδειγμα, φανταστείτε να κάθεστε στο πρώτο αμαξίδιο σε ένα τρενάκι στο λούνα παρκ, ακριβώς καθώς ξεκινάει την πρώτη μεγάλη κατάβαση. Καθώς αισθάνεστε ένα αεράκι που σας ανακατεύει τα μαλλιά, μπορείτε να δείτε τα χέρια σας να σφίγγουν τη μπάρα ασφαλείας μπροστά σας καθώς κοιτάτε προς τα κάτω τους ανθρώπους σε μεγέθος μυρμηγκιού. Τώρα φανταστείτε να κάθεστε σε ένα παγκάκι του πάρκου, κοιτώντας ψηλά, και βλέποντας τον εαυτό σας μακριά στο τρενάκι. Αυτή είναι μια επιλογή της οπτικής γωνίας που έχουν όλοι, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν αυτή την επιλογή μέχρι να τους προταθεί.

Όταν ένας θεραπευόμενος θυμάται μια τρομακτική μνήμη με το να την ξαναβιώνει, τότε αυτή η εμπειρία προκαλεί αυτό που ονομάζεται φοβία ή υπάρχει κίνδυνος να εξελιχθεί σε διαταραχή μετατραυματικού στρες. Αν βγεί έξω από αυτή την εμπειρία και δει το ίδιο γεγονός ως αντικειμενικός παρατηρητής σε κινηματογράφο, η τρομαγμένη αντίδρασή του θα μειωθεί.

Πηγές:

1. https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxikis-ygeias/psyxotherapeia/apotelesmatikotita/3499-epta-praktikes-arxes-kai-methodoi-pou-diefkolynoun-tin-therapeftiki-allagi.html

2 .psychotherapynetworker.org

Συγγραφέας: Steve Andreas
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr

Συχνά τις τελευταίες τις μέρες, με αφορμή τα νέα δεδομένα λόγω COVID-19, ακούω τη λέξη «αβεβαιότητα». Αβεβαιότητα για το μέλλον, για την υγεία μας, για την υγεία των δικών μας, για την εργασία μας, για το Χειμώνα που έρχεται, για τα δέκατα που έχω ανεβάσει, για την αδυναμία που αισθάνομαι! «Πόσο θα κρατήσει όλο αυτό;» «Πότε θα βρεθεί εμβόλιο;» «Πόσα κρούσματα είχαμε σήμερα;»

Μέσα σε όλη αυτή την αβεβαιότητα, υπήρξε και ο τίτλος ενός video «Το δώρο της αβεβαιότητας». Μία υπέροχη ομιλία, στο πλαίσιο των TEDx Talks & TEDxPatras, του Καθηγητή του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Αναστάσιος Σταλίκας.

Αν κανείς προσπαθήσει να προσαρμόσει την ομιλία του στο σήμερα, τότε ίσως να δει και τη σημασία της ύπαρξης της αβεβαιότητας και πώς μέσα απ’ αυτή εξελισσόμαστε!

Καλή προβολή!

Πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=cqIDJd8qKlc

Το παραπάνω είναι πρόταση της συνεργάτιδας του Συμβουλευτικού Κέντρου στη Μαβίλη:

Αναστασία Λεμονή

Ψυχολόγος, MSc Αντιμετώπιση του Πόνου

Ειδίκευση στη Γνωσιακή– Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προσπαθεί να ενημερώσει για τα μέσα προστασίας το γρηγορότερο δυνατό, καθώς τα κρούσματα από τον νέο κορονοϊό (Covid-19) πολλαπλασιάζονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι χώρες που πλήττονται καλούνται να διαχειριστούν άμεσα αυτή την παγκόσμια κρίση σε υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Καθώς η πρόληψη ως γνωστόν είναι το ήμισυ της θεραπείας, πάρθηκε η απόφαση περί περιοριστικών μέτρων και στη χώρα μας.

Για τους περισσότερους από εμάς η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα αλλα και σε ολόκληρο το κόσμο αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας, δεν είναι λίγοι αυτοί που νιώθουν οτι όλο αυτό δε γίνεται στη πραγματικότητα αλλά είναι το προιόν χολιγουντιανής ταινίας. Συναντάμε ανθρώπους και των δυο άκρων, από τη μια είναι αυτοί που «υποτιμούν» το κίνδυνο συμπεριφερόμενοι σαν να μην υπάρχει ή σαν να είναι όλα μια υπερβολή και από την άλλη αυτοί που «υπερτιμούν» τον κίνδυνο, γεμίζοντας το καρότσι τους με αντσυπτικά και βλέποντας ολημερίς και οληνυχτίς ειδήσεις που αφορούν την εξέλιξη της νόσου.

Όπως κάθε κρίση στη ζωή μας , έτσι και αυτή ενεργοποιεί μέσα μας κάποια ψυχολογικά στάδια προκειμένου να την αντιμετωπίσουμε. Στην αρχή, άρνηση και σοκ καθώς το σύσημα μας δεν είναι ακόμη έτοιμο να διαχειρστεί αυτό που έρχεται, στη συνέχεια  με θυμό με τη κατάσταση ή με άλλους που σχετίζονται με αυτή , μετά διαπραγμάτευση όπου εδώ κάνουμε οτι περνά από το χέρι μας προκειμένου να αποφύγουμε το αντικείμενο του φόβου μας είτε πρακτικά με το να προφυλασόμαστε είτε νοερά με έκληση στις θείες δυνάμεις του τύπου «κάνε θεέ μου να βγω αλλώβητος από αυτό και εγώ σου υπόσχομαι οτι…». Παράλληλα με τα παραπάνω στάδια ή εν συνεχεία, ακολουθεί η στενοχώρια και ο φόβος για αυτό που συμβαίνει ή αυτό που «θα» συμβεί πλάθοντας αρνητικά μελλοντικά σενάρια στο μυαλό μας.

Εδώ είναι πολυ σημαντικό να «φιλτράρουμε» τις πληροφορίες που λαμβάνουμε από τα μέσα αλλά και γενικότερα από τον έξω κόσμο, να τσεκάρουμε το βαθμό ρεαλιστικότητας αυτών των σκέψεων, να μειώσουμε επαφές με ανθρώπους «καταστροφολόγους», να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας οτι δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να προβλέψουμε το μέλλον αλλά να εστιάζουμε στο παρόν μας, το μόνο που ξέρουμε, να μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας με τους ανθρώπους μας, να βλέπουμε ειδήσεις με μέτρο και κυρίως να εστιάζουμε περισσότερο σε αυτά που εξακολουθούμε να μπορούμε να κάνουμε και όχι σε αυτά που δε μπορούμε. Το θετικό σε αυτή τη κρίση όπως και σε κάθε κρίση είναι οτι μας δίνεται η δυνατότητα να καταστρέψουμε και να φτιάξουμε από την αρχή. Μια κατάσταση παρόμοια με το φοίνικα που αναγεννιέται από τις στάχτες του. Μας δίνεται η δυνατότητα να ασχοληθούμε με τα «υπαρξιακά» μας ζητήματα, τι έχει ουσιαστικά σημασία τι όχι, τι θέλουμε να κρατήσουμε, τι να αφήσουμε και πως θέλουμε να ζούμε τη ζωή μας από εδώ και πέρα. Επίσης μας δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τις εν γενή μας ικανότητες, να βρούμε νέους τρόπους επικοινωνίας, διασκέδασης και δημιουργικότητας. Καλλιεργώντας τα παραπάνω θα νιώσουμε και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό μας κάτι το οποίο θα μας εξοπλίσει με μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα για τη παρούσα κρίση αλλά και για οτιδήποτε άλλο προκύψει στο μέλλον στη ζωή μας .

Αφου λοιπόν περάσουμε και διαχειριστούμε επαρκώς τα παραπάνω στάδια θα φτάσουμε και στο τελικό στάδιο της αποδοχής αυτής της νέας κατάστασης, της νέας κρίσης, έχοντας αποκτήσει τη ψυχική ανθεκτικότητα που χρειάζεται για να «αντέξουμε» αυτό που συμβαίνει και να συνεχίσουμε όσο ποιο λειτουργικά γίνεται, πάντα δεδομένου των συνθηκών, τη ζωή μας.

Σε περίπτωση που νιώθετε οτι έχετε δώσει χρόνο στον εαυτό σας να διαχειριστεί ψυχικά τη νέα αυτή κρίση, τον κορονοϊό αλλά εξακολουθείτε να δυσκολεύστε,  μπορείτε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Η τεχνολογία επιτρέπει τις διαδικτυακές συνεδρίες που είναι όσο πιο κοντά γίνεται με τις διαπροσωπικές. Ας μη ξεχνάμε οτι στη φύση του ανθρώπου δεν είναι μόνο η τάση αρνητικών σεναρίων όπως αναφέραμε παραπάνω αλλά και η εξέλιξη. Ο άνθρωπος ελίσσεται και αναπροσαρμόζεται στα εκάστοτε δεδομένα, το μόνο που χρειάζεται γι’αυτό είναι χρόνος.

Ουρανία Ζερικιώτη, ΜSc

Ψυχολόγος της Υγείας

Ειδίκευση στη Γνωσιακή– Συμπεριφοριστική Θεραπεία και Κλινική Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία

Το «FACE COVID» είναι ένα σύνολο πρακτικών βημάτων για την αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης του κορωνοϊού, χρησιμοποιώντας τις αρχές της Θεραπείας Αποδοχής και Δέσμευσης.

Ακολουθεί μια σύντομη περίληψη των βασικών βημάτων, τα οποία θα συζητηθούν εις βάθος πιο κάτω:

F = Focus on what’s in your control – Εστίαση σε ό, τι είναι υπό τον έλεγχό μου

A = Acknowledge your thoughts and feelings – Αναγνώριση των σκέψεων και συναισθημάτων μου

C = Come back into your body – Επιστροφή στο σώμα μου

Ε = Engage in what you’ re doing – Ενεργή εμπλοκή σε αυτό που κάνω

C = Committed action – Δεσμευμένη δράση- Επιλέγω πως θα δράσω και το κάνω

O = Opening up – Ανοίγω τη στάση μου και κάνω χώρο για σκέψεις και συναισθήματα- Δεν παλεύω άσκοπα

V = Values – Επαφή με τις αξίες μου και τι είναι σημαντικό για μένα

I = Identify resources – Αναγνωρίζω πηγές

D = Disinfect and distance physically – Απολύμανση και φυσική/σωματική αποστασιοποίηση

Ας εξερευνήσουμε τώρα τα πιο πάνω, ένα προς ένα:

F = Focus on what’s in your control – Εστίαση σε ό,τι είναι υπό τον έλεγχό μου

Η κρίση του κορωνοϊού μπορεί να μας επηρεάσει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους: σωματικά, συναισθηματικά, οικονομικά, κοινωνικά και ψυχολογικά. Όλοι μας είμαστε (ή πρόκειται σύντομα) να έρθουμε αντιμέτωποι με τις πραγματικές προκλήσεις της εξάπλωσης μίας σοβαρής ασθένειας και των αδυναμιών των συστημάτων υγείας να διαχειριστούν αυτή την ασθένεια, καθώς και τις κοινωνικές και κοινοτικές αναταραχές, τις επιπτώσεις των οικονομικών προβλημάτων, και διάφορα εμπόδια και αναταραχές σε πολλές πτυχές της ζωής μας… και η λίστα συνεχίζεται.

Και όταν αντιμετωπίζουμε μια κρίση οποιουδήποτε είδους, ο φόβος και το άγχος είναι αναπόφευκτα. Είναι φυσιολογικές, φυσικές αντιδράσεις σε δύσκολες καταστάσεις, που εμπεριέχουν κίνδυνο και αβεβαιότητα. Είναι πάρα πολύ εύκολο να χαθούμε στην ανησυχία και στο αναμάσημα όλων των πραγμάτων που είναι εκτός του ελέγχου μας: Τι θα συμβεί στο μέλλον; Πώς ο ιός θα επηρεάσει εμάς ή τους αγαπημένους μας, την κοινότητά μας, τη χώρα μας ή τον κόσμο; Τι θα συμβεί στη συνέχεια; και ούτω καθεξής.

Ενώ είναι απολύτως φυσιολογικό να χαθούμε μέσα σε αυτές τις ανησυχίες, δεν είναι χρήσιμο ή βοηθητικό. Πράγματι, όσο περισσότερο επικεντρωνόμαστε στα πράγματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, τόσο πιο έντονα θα βιώνουμε την απελπισία ή την ανησυχία που πιθανό να νιώσουμε. Έτσι, το πιο χρήσιμο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε σε κάθε είδους κρίση – σχετιζόμενη με τον κορωνοϊό ή με κάτι άλλο είναι: Να εστιάσουμε σε αυτά που πραγματικά μπορούμε να ελέγξουμε!

Διαβάστε σχετικά: Mindfulness & Κορωνοϊός

Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τί θα συμβεί στο μέλλον. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον κορωνοϊό ή την παγκόσμια οικονομία ή τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνησή διαχειρίζεται όλο αυτό που συμβαίνει. Επίσης, δεν μπορούμε να ελέγξουμε μαγικά τα συναισθήματά μας, εξαλείφοντας όλο αυτό τον απόλυτα φυσιολογικό φόβο και άγχος. Μπορούμε όμως να ελέγξουμε το τι θα κάνουμε – εδώ και τώρα (την συμπεριφορά μας αυτή την παρούσα στιγμή). Και αυτό έχει σημασία.

Επειδή αυτό που κάνουμε – εδώ και τώρα – μπορεί να κάνει μια τεράστια διαφορά στον εαυτό μας και σε όποιον ζει μαζί μας και μια σημαντική διαφορά στην κοινότητα γύρω μας.

Η πραγματικότητα είναι ότι όλοι έχουμε πολύ μεγαλύτερο έλεγχο στη συμπεριφορά μας, από ό, τι έχουμε πάνω στις σκέψεις και στα συναισθήματά μας. Έτσι, ο πρώτιστος στόχος μας είναι να πάρουμε τον έλεγχο της συμπεριφοράς μας – εδώ και τώρα – για να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά σε αυτή την κρίση.

Αυτό περιλαμβάνει τόσο τη διαχείριση του εσωτερικού μας κόσμου – όλων των δύσκολων σκέψεων και συναισθημάτων μας – όσο και του εξωτερικού μας κόσμου – όλα τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Πώς το κάνουμε αυτό; Λοιπόν, όταν μια μεγάλη καταιγίδα ξεσπά, οι βάρκες/τα πλοία στο λιμάνι ρίχνουν την άγκυρα – γιατί αν δεν το κάνουν, θα τα παρασύρει η θάλασσα. Και φυσικά, το να ρίξεις την άγκυρα δεν κάνει την καταιγίδα να φύγει μακριά (οι άγκυρες δεν μπορούν να ελέγξουν τον καιρό) – αλλά μπορεί να κρατήσει μια βάρκα/ένα πλοίο σταθερή/ό στο λιμάνι, μέχρι να περάσει η καταιγίδα στον δικό της χρόνο.

Παρομοίως, σε μια συνεχιζόμενη κρίση, όλοι θα βιώνουμε «συναισθηματικές καταιγίδες»: οι μη χρήσιμες σκέψεις που γυρνούν μέσα στο κεφάλι μας και τα επώδυνα συναισθήματα που βιώνουμε στο σώμα μας. Αν παρασυρόμαστε από αυτή την καταιγίδα μέσα μας, δεν υπάρχει τίποτα αποτελεσματικό που μπορούμε να κάνουμε. Έτσι, το πρώτο πρακτικό βήμα που μπορούμε να κάνουμε, είναι να «ρίξουμε άγκυρα», χρησιμοποιώντας την απλή φόρμουλα

«ACE»:

A = Acknowledge your thoughts and feelings – Αναγνώριση των σκέψεων και συναισθημάτων μου

C = Come back into your body – Επιστροφή στο σώμα μου

Ε = Engage in what you’ re doing – Ενεργή εμπλοκή σε αυτό που κάνω

Ας εξερευνήσουμε τώρα τα πιο πάνω, ένα προς ένα:

A = Acknowledge your thoughts and feelings – Αναγνώριση των σκέψεων και συναισθημάτων μου

Σιωπηλά και ευγενικά αναγνωρίζουμε «ό, τι εμφανίζεται» μέσα μας: σκέψεις, συναισθήματα, αναμνήσεις, σωματικές αισθήσεις, παρορμήσεις. Υιοθετούμε τη στάση ενός περίεργου επιστήμονα, που παρατηρεί τι συμβαίνει στον εσωτερικό μας κόσμο. Καθώς το κάνουμε αυτό, είναι χρήσιμο να το βάζουμε σε λέξεις και να λέμε σιωπηλά στον εαυτό μας κάτι σαν: Παρατηρώ την εμφάνιση άγχους ή Εδώ είναι η θλίψη ή Να το μυαλό μου που ανησυχεί ή Τώρα βιώνω το συναίσθημα της ανασφάλειας ή Έχω σκέψεις ότι θα αρρωστήσω.

Και ενώ συνεχίζουμε να αναγνωρίζουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας….

C = Come back into your body – Επιστροφή στο σώμα μου

Επιστρέφουμε στο σώμα μας και συνδεόμαστε με αυτό. Βρίσκουμε το δικό μας τρόπο να το κάνουμε αυτό. Μπορούμε να δοκιμάσουμε τα παρακάτω ή να βρούμε τις δικές μας μεθόδους:

• Αργά πιέζουμε τα πόδια μας στο πάτωμα.
• Με αργούς ρυθμούς ισιώνουμε την πλάτη και τη σπονδυλική μας στήλη. Αν κάθεστε, καθίστε σε όρθια θέση.
• Αργά πιέζουμε τα δάκτυλά μας μεταξύ τους.
• Με αργούς ρυθμούς τεντώνουμε τα χέρια μας ή το λαιμό μας, ανασηκώνοντας τους ώμους.
• Παίρνουμε μερικές αργές, βαθιές αναπνοές.

Σημείωση: δεν προσπαθούμε να απομακρύνουμε, να ξεφύγουμε, να αποφύγουμε ή να αποσπάσουμε τον εαυτό μας από αυτό που συμβαίνει στον εσωτερικό μας κόσμο. Ο στόχος είναι να παραμείνουμε σε επαφή με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, να συνεχίσουμε να αναγνωρίζουμε την παρουσία τους ενώ ταυτόχρονα να επιστρέψουμε και να συνδεθούμε με το σώμα μας και να το μετακινήσουμε ενεργά. Γιατί; Έτσι, μπορούμε να αποκτήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο έλεγχο πάνω στις φυσικές μας δράσεις/συμπεριφορές, παρόλο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας. (Θυμηθείτε: Εστίαση σε ό,τι είναι υπό τον έλεγχό μου)

Και καθώς αναγνωρίζουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, και επιστρέφουμε στο σώμα μας, επίσης ….

Ε = Engage in what you’ re doing – Ενεργή εμπλοκή σε αυτό που κάνω

Αναγνωρίζουμε το που βρισκόμαστε και επαναπροσδιορίζουμε την προσοχή μας στη δραστηριότητα που κάνουμε.

Ο καθένας μπορεί να βρει το δικό του τρόπο να το κάνει αυτό. Μπορούμε να δοκιμάσουμε κάποιες από τις παρακάτω εισηγήσεις ή να βρούμε τις δικές μας μεθόδους:

• Κοιτάζουμε γύρω μας, μέσα στο δωμάτιο και σημειώνουμε 5 πράγματα που μπορούμε να δούμε.
• Παρατηρούμε 3 ή 4 πράγματα που μπορούμε να ακούσουμε.
• Παρατηρούμε τι μπορούμε να μυρίσουμε, να γευτούμε ή να αισθανθούμε στη μύτη και στο στόμα μας.
• Παρατηρούμε τι κάνουμε (τις πράξεις μας, τη συμπεριφορά μας).
• Τελειώνουμε την άσκηση δίνοντας την πλήρη προσοχή μας στη δραστηριότητα που κάνουμε (Αν δεν έχουμε καμία σημαντική δραστηριότητα να κάνουμε, βλέπουμε τα επόμενα 3 βήματα).

Ιδανικά, θα ήταν καλό να κάνουμε τον κύκλο «ACE» με αργούς ρυθμούς, 3 ή 4 φορές, για να το μετατρέψουμε σε άσκηση 2- 3 λεπτών.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Μην παραλείψετε το A του «ACE». Είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσουμε να αναγνωρίζουμε τις παρούσες σκέψεις και συναισθήματα, ιδιαίτερα αν είναι δύσκολες/α ή άβολες/α. Εάν παραλείψετε το Α, αυτή η άσκηση θα μετατραπεί σε τεχνική απόσπασης της προσοχής – που εν τέλει δεν θα είναι βοηθητική.

Η «πτώση της άγκυρας» είναι μια πολύ χρήσιμη δεξιότητα. Μπορείτε να την χρησιμοποιήσετε για να διαχειριστείτε πιο αποτελεσματικά τις δύσκολες σκέψεις, συναισθήματα, αναμνήσεις, παρορμήσεις και σωματικές αισθήσεις; η απενεργοποίηση του αυτόματου πιλότου και η εμπλοκή στη ζωή; η γείωση και σταθεροποίηση σε δύσκολες καταστάσεις; η διακοπή του αναμασήματος των σκέψεων, της εμμονής και της ανησυχίας; και η εστίαση της προσοχής σας στην εργασία ή τη δραστηριότητα που κάνετε.

Όσο καλύτερα εσείς αγκυροβολείτε στον εαυτό σας στο εδώ και τώρα, τόσο περισσότερο έλεγχο θα έχετε στις πράξεις σας, δηλαδή στη συμπεριφορά σας – πράγμα που κάνει πολύ πιο εύκολο να κάνετε τα επόμενα βήματα:

Διαβάστε σχετικά: Κορωνοϊός: #MenoumeSpiti# – Η Ψυχολογία της Καραντίνας

«COVID».

C = Committed action – Δεσμευμένη δράση- Επιλέγω πως θα δράσω και το κάνω

Δεσμευμένη δράση σημαίνει αποτελεσματική δράση, καθοδηγούμενη από τις βασικές μας αξίες, δηλαδή από τα πράγματα που μας δίνουν νόημα στη ζωή μας. Δεσμευμένη δράση είναι η πράξη/συμπεριφορά που κάνουμε ακόμα και αν εμφανίζει δύσκολες σκέψεις και συναισθήματα. Αφού «ρίξουμε την άγκυρα», χρησιμοποιώντας τη φόρμουλα «ACE», έχουμε περισσότερο έλεγχο στις πράξεις μας – έτσι αυτό καθιστά ευκολότερο να κάνουμε αυτά που πραγματικά έχουν σημασία για εμάς!

Τώρα προφανώς αυτό περιλαμβάνει όλα εκείνα τα προστατευτικά μέτρα κατά του κορωνοϊού, όπως συχνό πλύσιμο των χεριών, χρήση αντισηπτικών και γαντιών, φυσική/σωματική αποστασιοποίηση και ούτω καθεξής. Αλλά εκτός από αυτά τα βασικά στοιχεία της αποτελεσματικής δράσης, σκεφτείτε:

• Ποιοι είναι οι απλοί τρόποι να προσέχω τον εαυτό μου, τους ανθρώπους με τους οποίους ζω και εκείνους που μπορώ να βοηθήσω ρεαλιστικά; Τι είδους φροντίδα, υποστηρικτικές πράξεις μπορώ να κάνω;
• Μπορώ να πω μερικά συμπονετικά λόγια σε κάποιον που βιώνει δυσφορία – αυτοπροσώπως ή μέσω τηλεφωνικής κλήσης ή μηνύματος;
• Μπορώ να βοηθήσω κάποιον με μια δραστηριότητα ή με μια δουλειά, ή να μαγειρέψω ένα γεύμα ή να παίξω ένα παιχνίδι με ένα παιδί;
• Με ποιους τρόπους μπορώ να ανακουφίσω κάποιον που είναι άρρωστος; Ή στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, να τον βοηθήσω να αποκτήσει πρόσβαση σε οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια είναι διαθέσιμη;

Και αν ξοδεύετε πολύ περισσότερο χρόνο στο σπίτι, μέσα από την αυτοαπομόνωση ή την αναγκαστική καραντίνα ή την κοινωνική αποστασιοποίηση, ποιοι είναι οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι να περάσετε αυτό τον χρόνο; Μπορεί να επιδιώξουμε να κάνουμε σωματική άσκηση για να παραμείνουμε σε φόρμα, να μαγειρεύουμε όσο πιο υγιεινά και να κάνουμε σημαντικές δραστηριότητες μόνοι μας ή με άλλους (καλύτερα εξ αποστάσεως). Αν είμαστε εξοικειωμένοι με τη Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης ή με άλλες προσεγγίσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα, να εξασκηθούμε στη δεξιότητα της ενσυνειδητότητας.

Επανειλημμένα καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας, ρωτήστε τον εαυτό σας: «Τι μπορώ να κάνω τώρα – ανεξάρτητα από το πόσο μικρό μπορεί να είναι – που βελτιώνει τη ζωή για τον εαυτό μου ή για άλλους με τους οποίους μένω μαζί ή για τους ανθρώπους στην κοινότητά μου;». Όποια και αν είναι η απάντηση, κάνε το και να συμμετέχεις πλήρως σε αυτή τη δεσμευμένη δράση.

O = Opening up – Ανοίγω τη στάση μου και κάνω χώρο για σκέψεις και συναισθήματα- Δεν παλεύω άσκοπα

Το άνοιγμα στη στάση μας, σημαίνει να κάνουμε χώρο για δύσκολα συναισθήματα και να είμαστε ευγενικοί/καλοί με τον εαυτό μας. Τα δύσκολα συναισθήματα είναι βέβαιο ότι θα συνεχίζουν να εμφανίζονται καθώς εξελίσσεται αυτή η κρίση: φόβος, άγχος, θυμός, θλίψη, ενοχή, μοναξιά, απογοήτευση, σύγχυση και πολλά άλλα.

Δεν μπορούμε να σταματήσουμε τα συναισθήματα μας: Αποτελούν φυσιολογικές αντιδράσεις. Μπορούμε όμως να ανοίξουμε τη στάση μας και να τους κάνουμε χώρο, να αναγνωρίσουμε ότι είναι φυσιολογικά, να επιτρέψουμε στα συναισθήματά μας να είναι εκεί (ακόμα κι αν αυτό είναι δύσκολο) και να συμπεριφερόμαστε στον εαυτό μας με ευγένεια/καλοσύνη και συμπόνια. Όλα αυτά τα παρουσιάζουμε με κατανοητό τρόπο για παιδιά και μεγάλους, στο βιβλίο μας «Η Άννα και το Κουτί», το οποίο μπορείτε να το βρείτε σε βιβλιοπωλεία, μέσω του εργαστηρίου μας, ή διαδικτυακά μέσω της ιστοσελίδας: http://ucy.ac.cy/dir/el/component/comprofiler/userprofile/mkarekla

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το να είμαστε ευγενικοί/καλοί και συμπονετικοί με τον εαυτό μας είναι απαραίτητο για τη διαχείριση της κρίσης – ιδιαίτερα αν έχουμε το ρόλο του φροντιστή άλλων ατόμων. Εάν έχετε πετάξει ποτέ με αεροπλάνο, έχετε ακούσει αυτό το μήνυμα: Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, βάλτε τη δική σας μάσκα οξυγόνου πριν βοηθήσετε τους άλλους. Το να είστε ευγενικοί/καλοί με τον εαυτό σας είναι η δική σας μάσκα οξυγόνου. Εάν χρειάζεται να φροντίζετε άλλους, θα το κάνετε πολύ καλύτερα αν φροντίζετε επίσης καλά και τον εαυτό σας.

Ρωτήστε λοιπόν τον εαυτό σας: Αν κάποιος που αγαπούσα περνούσε αυτή την εμπειρία, αισθάνεται αυτά που αισθάνομαι – αν επιθυμώ να είμαι συμπονετικός/ή και ευγενικός/ή προς αυτό το άτομο, πώς θα του συμπεριφερόμουν; Τι θα μπορούσα να πω ή να κάνω; Στη συνέχεια προσπαθήστε να συμπεριφερθείτε στον εαυτό σας με τον ίδιο τρόπο.

Για περισσότερα σχετικά με το να είμαστε ευγενικοί/καλοί με τον εαυτό μας, δηλαδή να δείχνουμε αυτό-συμπόνια, διαβάστε αυτό το eBook:

https://drive.google.com/file/d/1__Q3UcT9Q8VuSbiRm7x7-xjaxy5xkrba/view

V = Values – Επαφή με τις αξίες μου και τι είναι σημαντικό για μένα

Οι δεσμευμένες δράσεις είναι σημαντικό να καθοδηγούνται από τις βασικές αξίες μας: Τι επιθυμώ να πρεσβεύω ενόψει αυτής της κρίσης; Τί είδους άτομο θέλω να είμαι, καθώς περνάμε όλο αυτό; Πώς επιθυμώ να συμπεριφέρομαι στον εαυτό μου και στους άλλους;

Οι αξίες μας μπορεί να περιλαμβάνουν την αγάπη, το σεβασμό, το χιούμορ, την υπομονή, το θάρρος, την ειλικρίνεια, τη φροντίδα, την ανοιχτή στάση, την ευγένεια … και πολλές άλλες. Εντοπίστε τρόπους για να υιοθετήσετε αυτές τις αξίες στην καθημερινότητά σας και να πορεύεστε σύμφωνα με αυτές. Επιτρέψτε σε αυτές τις αξίες να καθοδηγήσουν και να παρακινήσουν τη δεσμευμένη δράση σας!

Φυσικά, καθώς αυτή η κρίση εξελίσσεται, θα υπάρξουν και άλλα εμπόδια στη ζωή μας: πράγματα που δεν μπορούμε να κάνουμε και προβλήματα για τα οποία δεν υπάρχουν απλές λύσεις. Εξακολουθούμε όμως να μπορούμε να ζήσουμε σύμφωνα με τις αξίες μας, με μυριάδες διαφορετικούς τρόπους, ακόμα και εν όψει όλων αυτών των προκλήσεων. Κυρίως αν στραφούμε προς τις αξίες της καλοσύνης και της φροντίδας, του νοιαξίματος. Σκεφτείτε:

• Με ποιους τρόπους αυτό-φροντίδας δείχνω καλοσύνη/ευγένεια προς τον εαυτό μου καθώς βιώνω αυτή την εμπειρία;
• Ποιες ευγενικές λέξεις θα μπορούσα να πω στον εαυτό μου, ποιες καλές πράξεις θα μπορούσα να κάνω;
• Με ποιους τρόπους θα μπορούσα να φροντίσω άλλους, οι οποίοι υποφέρουν;
• Με ποιους ευγενικούς και φροντιστικούς τρόπους μπορώ να συνεισφέρω στην ευημερία της κοινότητάς μου;
• Τί μπορώ να πω και να κάνω που θα μου επιτρέψει να κοιτάξω πίσω τα επόμενα χρόνια και να αισθανθώ υπερήφανος/η για τον τρόπο που ανταποκρίθηκα;

I = Identify resources – Αναγνωρίζω πηγές

Αναγνωρίζουμε πηγές για βοήθεια, υποστήριξη και συμβουλές. Αυτό περιλαμβάνει τους φίλους, την οικογένεια, τους γείτονες, τους επαγγελματίες υγείας, και τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης. Και βεβαιωνόμαστε ότι γνωρίζουμε τους αριθμούς τηλεφώνου έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης ψυχολογικής βοήθειας, εάν είναι απαραίτητη.

Μπορούμε να αποτελέσουμε πηγή στήριξης για άλλους ανθρώπους, όπως ακριβώς μπορούν και οι άλλοι για εμάς. Αν ανήκετε σε ευπαθή ομάδα, να θυμάστε ότι κάποιες φορές αγάπη μπορεί να σημαίνει πέρα από την προσφορά, και η αποδοχή φροντίδας από άλλα άτομα.

Μια πολύ σημαντική πτυχή αυτής της διαδικασίας περιλαμβάνει την εύρεση αξιόπιστης και έμπιστης πηγής πληροφοριών για ενημερώσεις σχετικά με την κρίση και κατευθυντήριες γραμμές για την ανταπόκριση σε αυτήν. Ο ιστότοπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι η κύρια πηγή αυτών των πληροφοριών: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019

Ελέγξτε επίσης την ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας της Κυβέρνησης. Χρησιμοποιούμε αυτές τις πληροφορίες για να αναπτύξουμε τις δικές μας πηγές: Σχέδια δράσης για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους και να προετοιμαστούμε για καραντίνα ή έκτακτη ανάγκη.

D = Disinfect and distance physically – Απολύμανση και φυσική/σωματική αποστασιοποίηση

Πρέπει να απολυμαίνουμε τακτικά τα χέρια μας και να ασκούμε όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά την φυσική/σωματική αποστασιοποίηση, για το καλό της κοινότητάς μας. Να θυμάστε, μιλάμε για φυσική/σωματική αποστασιοποίηση – όχι συναισθηματική αποκοπή. (Εάν δεν είστε σίγουροι για το τι σημαίνει αυτό, διαβάστε αυτό: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public).

Η απολύμανση και η φυσική/σωματική αποστασιοποίηση αποτελούν σημαντικές πτυχές δεσμευμένων δράσεων. Αναγνωρίζουμε ότι αυτές οι συμπεριφορές ευθυγραμμίζονται με τις αξίες μας, καθώς αποτελούν αυθεντικές δράσεις φροντίδας.

Συνοψίζοντας:

Έτσι ξανά και ξανά, καθώς τα προβλήματα συσσωρεύονται στον κόσμο γύρω μας και συναισθηματικές καταιγίδες ξεσπάνε στον κόσμο μέσα μας, ακολουθούμε τα βήματα του FACE COVID:

F = Focus on what’s in your control – Εστίαση σε ό, τι είναι υπό τον έλεγχό μου

A = Acknowledge your thoughts and feelings – Αναγνώριση των σκέψεων και συναισθημάτων μου

C = Come back into your body – Επιστροφή στο σώμα μου

Ε = Engage in what you’ re doing – Ενεργή εμπλοκή σε αυτό που κάνω

C = Committed action – Δεσμευμένη δράση- Επιλέγω πως θα δράσω και το κάνω

O = Opening up – Ανοίγω τη στάση μου και κάνω χώρο για σκέψεις και συναισθήματα- Δεν παλεύω άσκοπα

V = Values – Επαφή με τις αξίες μου και τι είναι σημαντικό για μένα

I = Identify resources – Αναγνωρίζω πηγές

D = Disinfect and distance physically – Απολύμανση και φυσική/σωματική αποστασιοποίηση

Διαβάστε σχετικά: Κορωνοϊός: Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας

Βιώνουμε δύσκολες και τρομακτικές στιγμές, έτσι είναι σημαντικό να συμπεριφερόμαστε στον εαυτό μας με συμπόνια και καλοσύνη.

• Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι είναι φυσιολογικό να βιώνουμε δύσκολα συναισθήματα και σκέψεις και είμαστε συμπονετικοί με τον εαυτό μας. Σύμφωνα με τον Τερέντιο: Είμαι άνθρωπος και τίποτα το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο.
• Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι είμαστε πολύ περισσότερα από αυτό με το οποίο παλεύουμε.
• Να θυμάστε τα λόγια της Hellen Keller: Ο χαρακτήρας δεν μπορεί ν’ αναπτυχθεί στα εύκολα και στα ήσυχα. Μόνο μέσω της εμπειρίας της δοκιμασίας και των δυσκολιών μπορεί η ψυχή να ενδυναμωθεί, η φιλοδοξία να εμπνευστεί και η επιτυχία να πραγματοποιηθεί» και «Παρόλο που ο κόσμος είναι γεμάτος πόνο, είναι επίσης γεμάτος και από την υπέρβαση του.

Ευχόμαστε ότι υπάρχει κάτι χρήσιμο εδώ για εσάς, το οποίο μπορείτε να μοιραστείτε με άλλους, αν νομίζετε ότι μπορεί να τους βοηθήσει.

Σας ευχόμαστε καλή δύναμη,

Μαριάννα Ζαχαρία, MSc (Εγγεγραμμένη Κλινική Ψυχολόγος)
& Μαρία Καρεκλά, PhD (Εγγεγραμμένη Κλινική Ψυχολόγος)
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια,
Εργαστήριο ΑCThealthy, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Μετάφραση και Προσαρμογή από κείμενο του Δρ. Russ Harris από Μαριάννα Ζαχαρία και Δρ. Μαρία Καρεκλά, Εργαστήριο ΑCThealthy, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Πηγή: https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/koinonia/koinoniki-symperifora/8598-face-covid-antimetopizontas-ton-koronoio.html?fbclid=IwAR0U4fcjEypQoc_ia5wbDmr6efL3HV8mbF28SzbuM1MUbwBNgjhhPwrohIE

Το άρθρο είναι πρόταση της συνεργάτιδας του Κέντρου:

Γεωργία Μαριακάκη, ΜSc

Κλινική Ψυχολόγος

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Η εμφάνιση του κορονοϊού και η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι φυσιολογικό να δημιουργεί ανησυχία και αβεβαιότητα. Παρακάτω, δίδονται πρακτικές συμβουλές με τις οποίες μπορείτε να μειώσετε το άγχος που προκαλείται λόγω του κορονοϊού:

1. Ενημέρωση σχετικά με τον ιό.

• Βρείτε αξιόπιστες πηγές και ενημερωθείτε μόνο από αυτές. Επιλέξτε 1-2 πηγές ενημέρωσης οι οποίες παρουσιάζουν επίσημα στοιχεία και πληροφορίες βασισμένες σε επιστημονικές έρευνες από εξειδικευμένους επιστήμονες.
• Μειώστε την συχνότητα της ενημέρωσής σας. Δεν χρειάζεται να ενημερώνεστε συνέχεια για νέες εξελίξεις.
• Μειώστε τον χρόνο που διαθέτετε σε θέματα σχετικά με τον ιό στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Οι πληροφορίες και τα σχόλια που σχετίζονται με τον ιό και λαμβάνονται από σελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι πιθανό να αυξήσουν το άγχος.

2. Σκεφθείτε ποιος ακριβώς είναι ο φόβος σας και ποιες είναι αντικειμενικά οι πιθανότητες να πραγματοποιηθεί εάν έχετε λάβει όλα τα προβλεπόμενα μέτρα.

3. Αναζητήστε υποστήριξη. Μοιραστείτε τους φόβους και τα συναισθήματά σας με τους φίλους και τους συγγενείς σας. Μιλήστε για όσα νιώθετε, αλλά επιλέξτε τους ανθρώπους με τους οποίους θα το κάνετε. Μην μοιράζεστε το άγχος σας όταν αυτό είναι σε υψηλά επίπεδα με ανθρώπους που έχουν τα ίδια επίπεδα άγχους με εσάς εκείνη την στιγμή. Υπάρχει η πιθανότητα να γίνουν τα πράγματα χειρότερα και για τους δύο σας.

4. Τηρείστε τα μέτρα προστασίας από τον ιό.

5. Δώστε σημασία στις βασικές σας ανάγκες.

• Κοιμηθείτε αρκετά
• Τραφείτε υγιεινά
• Διατηρείστε ένα επίπεδο φυσικής άσκησης.
• Επικοινωνήστε με φίλους και γνωστούς.

6. Μην επικρίνετε τον εαυτό σας εάν νιώθετε έντονη ανησυχία. Είναι φυσιολογικό.

7. Μην κάνετε χρήση αλκοόλ, καπνού ή άλλων ουσιών για την μείωση του άγχους.

8. Χρησιμοποιήστε στρατηγικές που σας έχουν βοηθήσει στο παρελθόν σε δύσκολες καταστάσεις οι οποίες σου προκάλεσαν έντονη ανησυχία και άγχος.

9. Προσπαθήστε να ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας προκαλούν ευχαρίστηση.

10. Χρησιμοποιήστε τεχνικές χαλάρωσης (νευρομυϊκή χαλάρωση, διαφραγματική αναπνοή)

11. Εάν νιώθετε ότι δεν αντέχετε άλλο, επικοινωνήστε με κάποιον ειδικό επιστήμονα.

12. Λαμβάνετε συμβουλές μόνο από ειδικούς επιστήμονες.

13. Μην ξεχνάτε ότι κάτι που είναι αποτελεσματικό για κάποιο άλλο άτομο, μπορεί να μην είναι για εσάς.

ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΤΕ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ COVID-19

Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να έχουν διάφορες αντιδράσεις σε καταστάσεις κρίσης. Οι αντιδράσεις αυτές ποικίλουν από ανάπτυξη υπερβολικού άγχους και προσκόλληση στους γονείς μέχρι προβλήματα στον ύπνο και ευερεθιστότητα. Οι γονείς, οι οποίοι έχουν και οι ίδιοι ανησυχία σχετικά με τον ιό, δυσκολεύονται να βρουν τρόπο να διαχειριστούν τις αντιδράσεις των παιδιών και να τα ενημερώσουν σωστά για την απειλή. Ακολουθούν συμβουλές προς τους γονείς σχετικά με το πώς να μιλήσουν στα παιδιά τους για τον κορονοϊό.

1. Να θυμάστε ότι οι αντιδράσεις μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές από παιδί σε παιδί ανάλογα με την ηλικία και τον χαρακτήρα του κάθε παιδιού. Είναι πολύ φυσιολογικό τα παιδιά να νιώθουν αβεβαιότητα και ανησυχία αλλά να μην ξέρουν πώς να την εκφράσουν.

• Βρέφη έως 2 ετών: Πιθανώς να κλαίνε περισσότερο και να χρειάζονται περισσότερο χρόνο στην αγκαλιά. Τα βρέφη δεν κατανοούν την απειλή από τον ιό, αλλά επηρεάζονται από τα συναισθήματα των γονέων τους.
• Παιδιά από 3 έως 6 ετών: Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι πιθανό παρουσιάσουν συμπεριφορές από προηγούμενο εξελικτικό στάδιο, όπως για παράδειγμα ενύπνια ενούρηση, άγχος αποχωρισμού από τον γονέα, κτλ. Επίσης, ίσως παρουσιάσουν διαταραχές στον ύπνο.
• Παιδιά από 7 έως 10 ετών: Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά μπορεί να νιώθουν θλίψη, φόβο ή να είναι ευερέθιστα. Λανθασμένες πληροφορίες από συνομηλίκους μπορεί να τα επηρεάσουν. Μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολίες στην συγκέντρωση.
• Προεφηβική και εφηβική ηλικία: Οι αντιδράσεις τους μπορεί να ποικίλουν από επικίνδυνη οδήγηση, τσακωμούς με γονείς ή αδέλφια και χρήση αλκοόλ ή/και ουσιών, μέχρι απομόνωση και δυσκολία να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους.

Τα ανωτέρω αποτελούν απλώς γενικούς κανόνες. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το κάθε παιδί έχει τον δικό του χαρακτήρα και οι αντιδράσεις του μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές.

2. Βοηθήστε τα παιδιά σας να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Διορθώστε τυχόν λανθασμένους ή υπερβολικούς φόβους, που μπορεί να έχουν.

3. Να είσαστε διαθέσιμοι στα παιδιά σας για συζήτηση σχετικά με τον ιό.

4. Διαβεβαιώστε τα ότι είσαστε ασφαλείς και υγιείς (εάν ισχύει) και κάποια στιγμή όλο αυτό θα περάσει.

5. Θυμίστε τους ότι είναι δουλειά των γονέων τους να τα κρατήσουν ασφαλή. Παρόλα αυτά θα πρέπει και τα ίδια να τηρούν τους κανόνες προστασίας από τον ιό.

6. Τα παιδιά συνήθως εκφράζονται μέσα από τις ζωγραφιές τους ή/και το παιχνίδι τους. Παρατηρήστε τα και συζητήστε μαζί τους θέματα που μπορεί να τα απασχολούν.

7. Να θυμάστε ότι τα παιδιά αντιδρούν στο δικό σας άγχος (είτε το εκφράζετε λεκτικά είτε σωματικά). Όταν τα ενημερώνετε προσπαθήστε να μην είστε συναισθηματικά φορτισμένοι.

8. Περιορίστε την έκθεσή τους σε ειδήσεις και εικόνες σχετικά με τον ιό.

9. Υπενθυμίστε τους ότι πολλές από τις ιστορίες που υπάρχουν στο internet σχετικά με τον ιό, είναι ψευδείς.

10. Να είσαστε ειλικρινείς.

11. Μην αγνοείτε ή υποβαθμίζετε τους φόβους και τις ανησυχίες των παιδιών. Προτρέψτε τα να σας μιλήσουν ελεύθερα.

12. Μοιραστείτε τις πληροφορίες σε γλώσσα αντιληπτή για το παιδί, ανάλογα με την ηλικία του.

13. Μοιραστείτε πληροφορίες τις οποίες το παιδί μπορεί να «αντέξει». Μην αναλύετε τον αριθμό των νεκρών, το πώς καταλήγουν, το αν υποφέρουν κατά την νοσηλεία τους στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, κτλ.

14. Γίνετε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά σας. Τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές των γονέων. Ενημερώστε τα για τους κανόνες υγιεινής και ακολουθήστε τους όλοι μαζί.

15. Εμπλακείτε σε ευχάριστες δραστηριότητες στο σπίτι μαζί τους.

16. Επιτρέψτε τους να σας αγκαλιάσουν και να είναι μαζί σας περισσότερο απ’ ότι συνήθως.

17. Διατηρείστε μία καθημερινή ρουτίνα, ώστε να μην νιώθουν αβεβαιότητα.

18. Προσπαθήστε να διαχειριστείτε το δικό σας άγχος.

19. Μην νιώθετε την ανάγκη να είσαστε τέλειοι. Είναι φυσιολογικό να κάνετε λάθη, να νιώθετε ανησυχία και αβεβαιότητα. Κάνετε ότι καλύτερο μπορείτε για εσάς και την οικογένειά σας. Οι καταστάσεις κρίσης είναι κάτι αφύσικο που μας επηρεάζει όλους.

Ανδρουτσάκος Ιωάννης

Ψυχολόγος, MSc

Πτυχιούχος τμήματος Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Μεταπτυχιακό Δίπλωμα, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών

Μεταπτυχιακό Δίπλωμα, Τμήμα Ψυχολογίας Πάντειο Πανεπιστημίου

Υποψήφιος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Πηγές: American Psychiatric Association

American Psychological Association

World Health Organization

Cnn.com

Cdc.gov

Childmind.org

Nasponline.org

Ένας ειδικός στις “ψυχοθεραπευτικές” ιδιότητες της μουσικής ήταν τις προάλλες στην ΕΡΤ και είπε πως το κομμάτι με τις περισσότερο τέτοιες ιδιότητες είναι η ‘Σονάτα 448 για Δύο Πιάνα’ του Μότσαρτ.

Την έψαξα και την άκουσα.

Ιδού 🙂

Επιπλέον μαθαίνω πως το κομμάτι έχει το περίφημο Mozart Effect σύμφωνα με τον Βρετανικό Οργανισμό Επιληψίας. Έρευνες έδειξαν πως ακούγοντας το κομμάτι βελτιώνονται οι δεξιότητες χωρικής συλλογιστικής μας (ως χωρικό συλλογισμό ορίζουμε την διαδικασία με τη βοήθεια της οποίας σχηματίζουμε ιδέες για τις ιδιότητες και σχέσεις στο χώρο, τις αναπαριστούμε με πραγματικές και νοερές εικόνες και τέλος τις διαχειριζόμαστε για την αντιμετώπιση καταστάσεων.)

Επίσης, ακούγοντας το κομμάτι μειώνονται οι επιληπτικές κρίσεις των ασθενών.

Μόνο άλλο ένα κομμάτι στην ιστορία της μουσικής έχει (σχεδόν) τόσες πολλές ψυχοθεραπευτικές ιδιότητες, και το έγραψε ο Έλληνας new age συνθέτης Yanni. Λέγεται “Acroyali/Standing In Motion” και περιέχεται στο πολυπλατινένιο άλμπουμ του Yanni Live at the Acropolis. Έχει κι αυτό το “Mozart effect” κυρίως επειδή μοιάζει τόσο πολύ στη σονάτα του Μότσαρτ στο τέμπο, στη δομή και τη μελωδία. Να το κι αυτό:

Mind  full ή Mindful; Eκ πρώτης όψεως οι δυο έννοιες φαίνονται ίδιες, όπως και ακούγονται ίδιες. Έχουν όμως το ίδιο νόημα;  Η φράση  «Mind  full» σημαίνει αυτό ακριβώς που δείχνει. Ένα μυαλό γεμάτο. Γεμάτο σκέψεις, αναμνήσεις, σχέδια, προβλέψεις, υποχρεώσεις, ανάγκες κλπ. Η λέξη «Mindful», όμως, σημαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ένα μυαλό άδειο από οτιδήποτε δεν ταιριάζει με τη στιγμή που ζεις στο εδώ και τώρα, αλλά γεμάτο από ότι σου προσφέρει η ίδια η στιγμή, χωρίς να το κρίνεις , χωρίς να ανησυχείς για το παρελθόν ή το μέλλον.

Ο εγκέφαλος μας είναι κατασκευασμένος ώστε να δίνει έμφαση στα αρνητικά γεγονότα, παρά στα θετικά ή στα ουδέτερα. Και αυτό το χαρακτηριστικό μας βοήθησε να επιβιώσουμε. Τι γίνεται όμως όταν χάνεται η ισορροπία και αυτός ο τρόπος αντίληψης των πραγμάτων παίρνει τον  έλεγχο της ζωής μας;  Εκεί ακριβώς έρχεται η ενσυνειδητότητα!

Ενσυνειδητότητα (Mindfulness) είναι η επίγνωση της παρούσας κατάστασης.  Όταν είμαστε  ενσυνείδητα  παρόντες σε αυτό που βιώνουμε  με τη σκέψη μας, το συναίσθημά μας και τις σωματικές μας  αισθήσεις, υιοθετούμε μια στάση περιέργειας και ταυτόχρονα νοιαξίματος  για το τι μας συμβαίνει τη δεδομένη στιγμή.  Αυτό βέβαια για να συμβεί, προϋποθέτει ότι θα ενθαρρύνουμε  τον εαυτό μας  να κρατά αυτή τη στάση και όταν βιώνουμε μια δυσάρεστη στιγμή.

Με την ενσυνείδητη παρουσία μας στις  περισσότερες από τις στιγμές μας και τη λήψη αποφάσεων για το τι πραγματικά χρειαζόμαστε σε κάθε μία από αυτές τις στιγμές, μπορούμε να είμαστε  πιο φροντιστικοί με τον εαυτό μας , ενήμεροι για τις ανάγκες μας και να ρυθμίζουμε τη διάθεσή μας.

Η Ενσυνειδητότητα απαιτεί όλα τα μέρη του εγκεφάλου να συνεργαστούν ως ολοκληρωμένο σύνολο, για να ελέγχουμε τις σκέψεις μας και να ρυθμίζουμε τα συναισθήματά μας. Συχνά ξεχνάμε ότι τα συναισθήματα προσθέτουν το  χρώμα στη ζωή μας και δεν τα παρατηρούμε μέχρις ότου γίνουν έντονα ευχάριστα ή δυσάρεστα. Με τη ενσυνείδητη στάση μας απέναντι σε αυτά, μπορούμε να μάθουμε να τα  παρατηρούμε και να τα αποδεχόμαστε. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να μας βοηθήσει να εκτιμάμε τις ευχάριστες στιγμές, να είμαστε ανοιχτοί σε δυσάρεστες εμπειρίες,  γνωρίζοντας ότι θα έχουν προσωρινή διάρκεια και ίσως  να έχουν και κάτι να μας διδάξουν και  ακόμη να παρατηρούμε τα ουδέτερα γεγονότα που δεν δημιουργούν πολύ δυνατά συναισθήματα και συνήθως παραβλέπονται, αλλά είναι ένα κομμάτι μας και αυτά.

Αδιαμφισβήτητα, το να μάθουμε να είμαστε ενσυνείδητα παρόντες και να καλωσορίζουμε στη ζωή μας όλες τις εμπειρίες, δεν είναι μια εύκολη αποστολή. Για να είμαστε σε θέση να την φέρουμε εις πέρας με επιτυχία, χρειάζεται  χρόνος,  προσπάθεια και υποστήριξη.  Χρειάζεται,  να γνωρίσουμε ξανά τον εαυτό μας, να δούμε τα δυνατά μας σημεία και να ενισχύσουμε τα πιο αδύναμα, φτιάχνοντας ένα πλέγμα ασφάλειας γύρω από αυτόν.

Ευτυχία Ψύλλου

Ψυχολόγος

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία 

Ειδικευόμενη στη Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεία των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής

Πηγές

Crane, R. S., & Kuyken, W. (2013). The implementation of mindfulness-based cognitive therapy: Learning from the UK health service experience. Mindfulness, 4(3), 246-254.

Germer, C. (2009). The mindful path to self-compassion: Freeing yourself from destructive thoughts and emotions. Guilford Press.

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), είναι μία κοινή διαταραχή νευροβιολογικής φύσης στην παιδική ηλικία . Στις μέρες μας η διαταραχή αυτή μπορεί να διαγνωστεί έγκαιρα και το παιδί και η οικογένεια να λάβει την απαραίτητη υποστήριξη που χρειάζεται.

Το παρακάτω animation λέγεται «Falling Letters» και έχει δημιουργηθεί από τον Σουηδό filmmaker Eric Roselund και αφορά τις καθημερινές μάχες που δίνει ένα παιδί με ΔΕΠΥ αλλά και τους δεκάδες τρόπους που η προσοχή του διασπάται  στο σχολείο αλλά και στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη βοήθεια και την υποστήριξη που χρειάζεται αυτό το παιδί από την οικογένεια του.

Να πως είναι μια μέρα ενός παιδιού με ΔΕΠΥ:

Πηγή:

1.https://www.youtube.com/watch?v=EQ71vgRzCA4

2. huffingtonpost.com

Το παραπάνω κείμενο με το βίντεο είναι πρόταση της συνεργάτιδος του Κέντρου:

Αναστασία Στάμου,

MSc in Child Psychology

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική θεραπεία 

Ο θυμός είναι στην πραγματικότητα φόβος ότι δεν αγαπιέσαι αρκετά

Θυμώνεις; Είναι εντάξει. Είναι φυσιολογικό. Είσαι άνθρωπος! Μην αισθάνεσαι τύψεις που έχεις αληθινά συναισθήματα. Ταυτόχρονα όμως, μην επαναπαύεσαι. Τα συναισθήματα μέσα μας δεν τα δημιουργούν τα αντικείμενα, οι άλλοι άνθρωποι ή τα γεγονότα. Τα συναισθήματα ενυπάρχουν κι εμείς αποφασίζουμε να τα ενεργοποιήσουμε. Η ενεργοποίηση γίνεται μέσω της «μετάφρασης» που κάνουμε, δηλαδή του νοήματος που συνειδητά προσδίδουμε σε όσα μας συμβαίνουν.

Αν κάποιος οδηγός εκνευριστεί μαζί σου και σε βρίσει, είναι εύκολο να αντιδράσεις κάνοντας το ίδιο κι εσύ. Να νιώσεις το ίδιο μ’ αυτόν. Ότι δεν αγαπιέσαι αρκετά. Ο θυμός είναι στην πραγματικότητα φόβος ότι δεν αγαπιέσαι αρκετά. Όπως όλα τα αρνητικά συναισθήματα. Αν όμως ξέρεις ότι αυτός που σε βρίζει πάσχει από μια βαριά ασθένεια, που τον κάνει να φέρεται έτσι, πόσο αλλάζουν τα πράγματα;

Στοιχηματίζω ότι δεν θα σε εκνεύριζε τόσο πολύ ένας άρρωστος αγενής άνθρωπος. Την επόμενη φορά που θα σου μιλήσει κάποιος εκνευρισμένος, σκέψου το εξής: «Τον καημένο. Πάσχει από βαριά μορφή έλλειψης αγάπης. Τον καταλαβαίνω». Χαμογέλα και συνέχισε.

Πιστεύω βαθιά ότι ένα συναίσθημα υπάρχει: αυτό της αγάπης. Όλα τα άλλα συναισθήματα είναι παραλλαγές του. Και ένας φόβος υπάρχει: Ο φόβος μήπως δεν αγαπηθούμε. Το μίσος, η οργή, η λύπη, ο θυμός, όλα τα άλλα αρνητικά συναισθήματα έχουν να κάνουν με την απώλεια της αγάπης ή με το φόβο ότι δεν αγαπιόμαστε αρκετά.

Δεν τιμωρείς λοιπόν κάποιον όταν τον σκέφτεσαι συνεχώς θυμωμένος. Έστω ότι σε εκνευρίζει ένας περαστικός που δεν κάνει στην άκρη και πέφτει άτσαλα πάνω σου. Σκέψου ότι εκείνος συνεχίζει τη ζωή του, δεν ξέρει καν το όνομά σου, δεν θυμάται το πρόσωπό σου, δεν γνωρίζει ότι είσαι θυμωμένος, δεν επηρεάζεται καθόλου απ’ αυτό, κι εσύ τον κουβαλάς μέσα σου για ώρες, ίσως και για όλη τη μέρα. Και σου χαλάει τη διάθεση. Σε ποιον κάνεις τη χάρη; Ποιος χάνει; Εκείνος ή εσύ;

Η λύση επομένως, Συνοδοιπόρε, είναι η συγχώρεση. Κάπου άκουσα, δεν ξέρω αν ισχύει ή όχι, ότι η τοξικότητα του σάλιου σου όταν είσαι θυμωμένος σκοτώνει ποντίκι. Το μίσος σκοτώνει. Ο θυμός είναι ένας αμυντικός μηχανισμός. Είναι ένας τρόπος να νιώσεις δυνατός όταν πονάς. Εσύ πώς νιώθεις κάθε φορά που θυμώνεις; Κι όταν περνάει ο θυμός, τι μένει; Πιθανότατα να νιώθεις άδειος, αλλά και τύψεις, τύψεις και λύπη για το πόσο πολύ εξαρτάσαι από τα αρνητικά συναισθήματά σου και από αυτά των άλλων. Έτσι ήμουν κι εγώ κάποτε. Εξαρτώμενος.

Η λύση είναι η συγχώρεση. Η συγχώρεση είναι δύναμη. Δούλευα με μια κοπέλα που ο αδελφός της την υποτιμούσε από τότε που θυμόταν τον εαυτό της. Την εκμεταλλευόταν όταν την είχε ανάγκη, δανειζόταν χρήματα από αυτή, που δεν τα επέστρεφε ποτέ και όταν δεν την είχε ανάγκη, ικανοποιούσε το δικό του αίσθημα σπουδαιότητας κάνοντάς τη να νιώθει σαν σκουπίδι. Έτσι ένιωθε δυνατός.

Τη ρώτησα: «Γιατί του είσαι ευγνώμων;» Στην αρχή σάστισε. Με τις κατάλληλες ερωτήσεις σιγά σιγά άρχισε να ανοίγεται. Έτσι μπήκε στη διαδικασία να σκεφτεί ότι ένας από τους λόγους που είναι συναισθηματικός άνθρωπος και θέλει να δώσει αγάπη στους γύρω της είναι γιατί δεν πήρε αγάπη από τον αδελφό της. Ένας από τους λόγους που θα γίνει καλή μαμά και θα προστατεύσει τη σχέση των παιδιών της είναι γιατί οι γονείς της δεν προστάτευσαν εκείνη σε σχέση με τον αδελφό της.

«Είμαι ευγνώμων γιατί με δίδαξες ποιες συμπεριφορές να αποφεύγω και τι άνθρωπος να μη γίνω», άρχισε να επαναλαμβάνει. «Σε συγχωρώ. Σε αγαπώ που είσαι αδελφός μου. Δεν σε χρειάζομαι όμως άλλο στη ζωή μου. Όχι όσο είσαι έτσι». Του τηλεφώνησε, του είπε ότι τον αγαπά, ότι τον συγχωρεί για όσα της έχει κάνει, αλλά ότι δεν θα ανεχτεί ποτέ ξανά αυτού του είδους τη συμπεριφορά. Μου εκμυστηρεύτηκε ότι δεν είχε ξανανιώσει πιο δυνατή στη ζωή της, πιο γεμάτη και πιο ελεύθερη. Είχε εκπλαγεί με τον εαυτό της, είχε ξεπεράσει τις προσδοκίες της και ήταν βαθιά συγκινημένη γι’ αυτό.

Πες ευχαριστώ σε όσους σε πρόδωσαν. Αποκαλύπτοντας το πραγματικό τους πρόσωπο, σε προστάτεψαν από εκείνους στο μέλλον, σπρώχνοντάς σε να τους βγάλεις από τη ζωή σου στο παρόν. Έπειτα, συγχώρεσέ τους. Όταν συγχωρείς κάποιον, γαληνεύεις. Κάνεις χάρη σ’ εσένα και όχι σ’ εκείνον.

Συγγραφέας Νικόλας Σμυρνάκης

Τον Μάρτιο ξεκινά η πρώτη ομάδα εποπτείας του Συμβουλευτικού Κέντρου στη Μαβίλη, η οποία απευθύνεται σε Ψυχολόγους και Εκπαιδευτικούς επαγγελματίες που επιθυμούν να εξελιχθούν, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο ώστε να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και να ανταλλάξουν επαγγελματική υποστήριξη.

Με την διευκόλυνση και τον συντονισμό των εποπτών, οι συμμετέχοντες παρουσιάζουν το περιστατικό πάνω στο οποίο επιθυμούν να εργαστούν, ενώ στη συνέχεια θα γίνεται επεξεργασία αυτού καθώς και θα αναλύονται τυχόν διλήμματα και προσωπικά ζητήματά που αναδύονται. Θα δίνεται ανατροφοδότηση και κατευθύνσεις και θα τίθενται εκ νέου στόχοι. Στόχος της ομάδας είναι να βοηθήσει τους επαγγελματίες (δεν είναι αξιολόγηση) μέσα σε ένα ασφαλές πλαίσιο υποστήριξης να επιλύσουν προβλήματα που συναντά στο καθημερινό πλαίσιο εργασίας μέσα από μια ομαδική συζήτηση και ανταλλαγή επιστημονικών απόψεων με συναδέλφους.

Οι ομάδες εποπτείας  συντονίζονται  από ψυχολόγους με εμπειρία τόσο στην διαχείριση προβληματικών συμπεριφορών στο σχολικό πλαίσιο όσο και με βαθειά γνώση και εμπειρία στην αξιολόγηση και παρέμβαση σε δυσκολίες παιδιών και εφήβων. Οι συναντήσεις θα πραγματοποιούνται 2φ/ μήνα, κάθε δεύτερη Δευτέρα 18:00-20:00 ή κάθε δεύτερο Σάββατο  14:00 – 17:00. Το Μάρτιο ξεκινά ο 1^ος  κύκλος – η πρώτη ομάδα με σύνολο 10 συναντήσεων. Ο χώρος συνάντησης είναι το Συμβουλευτικό Κέντρο στη Μαβίλη (Παστέρ 10, πλατεία Μαβίλη) και το κόστος συμμετοχής είναι 20€ ανά συνάντηση.

Επόπτριες:

1. Δρ. Γεωργία Ψαρρά: εκπαιδευτικός, ψυχολόγος με μεταπτυχιακό τίτλο στην Σχολική Ψυχολογίας και εκπαιδευμένη στην συστημική προσέγγιση. Δίδαξε με βιωματικό τρόπο την οικοσυστημική προσέγγιση στο μάθημα «Διαχείριση προβλημάτων στο σχολείο/εργασιακό χώρο και την οικογένεια» στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για 12χρόνια, σε εκπαιδευτικούς με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σε σχολές γονέων με το ΙΔΕΚΕ, σε Νηπιαγωγούς και Βρεφονηπιαγωγούς με πρόγραμμα του ΟΑΕΔ και στους Δημοσίους Υπαλλήλους με το ΕΚΚΔΔΑ.
2. Δρ. Ιωάννα Αποστολοπούλου: ψυχολόγος, με μεταπτυχιακή εκπαίδευση στην κλινική ψυχολογία (πανεπιστήμιο Αθηνών) και εκπαίδευση στην γνωσιακή-συμπεριφοριστική κατεύθυνση. Δίδαξε επί σειρά ετών τόσο στο προπτυχιακό πρόγραμμα ψυχολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών όσο και στα μεταπτυχιακά προγράμματα σχολικής και κλινικής ψυχολογίας του ίδιου πανεπιστημίου. Έχει διδάξει ψυχολογία και συμβουλευτική σε πλήθος ιδιωτικών κολεγίων, ινστιτούτων και άλλων συναφών δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Παράλληλα από το 2005 ασκεί ιδιωτικά το επάγγελμα του ψυχολόγου. Έχει συντονίσει και προγράμματα σχολών γονέων σε συνεργασία με δήμους της Αθήνας και συμμετείχε σαν ψυχολόγος σε πρόγραμμα του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όπου της είχε ανατεθεί η ψυχολογική στήριξη μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών σε επτά δημόσια σχολεία στην Αθήνα επί τρια χρόνια.

Για πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας με επώνυμο γραπτό μήνυμα στο 6944680868 ή με e-mail στο info@ccmavili.gr

Ένα υπέροχο πείραμα που αντικατοπτρίζει τη σημασία της επαφής, της συμμετοχής και της ουσιαστικής ανταπόκρισης στην επικοινωνία.

Πηγή: https://youtu.be/apzXGEbZht0

Η λίστα με τα οφέλη και τις απολαύσεις που μπορει να προσφέρει το διάβασμα  είναι ατελείωτη και η προσωπική ματιά του αναγνώστη εστιάζει σε αυτά που περισσότερο τον αφορούν.

Μια νέα έρευνα έρχεται να προσθέσει κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον στη λίστα: το διάβασμα μπορει να έχει θετική επίδραση στην ψυχική υγεία, προσφέροντας μάλιστα μια νέα παρέμβαση, αυτή της βιβλίοθεραπείας.

Πατήστε κλικ στον σύνδεσμο για ανάγνωση, το κείμενο είναι αναδημοσίευση από την πηγή: https://www.psychologynow.gr/psyxologia-texni/vivlia/8208-to-diavasma-borei-na-veltiosei-tin-psyxiki-ygeia.html.

Μια πρόταση της συνεργάτιδας του Συμβουλευτικού Κέντρου στη Μαβίλη Ελίνας Παυλάκη. Σύμβουλος επικοινωνίας , Personal & Executive coach , Μέλος του ICF

For English-speaking people based in Athens – there is an opportunity to start working with a trainee psychotherapist and counsellor. The cost is 10 euros per session, and there are 4 slots available at the moment.

If you would like to explore issues, like bereavement, depression, or generally you would just like to talk about certain issues, please contact Mavili Councelling Centre on 213 0423374 – or 694 340 5985. The centre provides professional therapy services and has been on-going for many years. It offers a range of Integrative counselling services, including CBT, Person-centred therapy, and Psychodynamic therapy in both Greek and English.

We would love to hear from you, and hope that we can help with a range of difficult issues.

Η ψυχική διαταραχή φαντάζει ως κάτι «μακρινό» και σπάνιο στους περισσότερους ανθρώπους. Είναι όμως έτσι; Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένας στους τέσσερις ανθρώπους θα αντιμετωπίσει κάποια στιγμή στη ζωή του μία ψυχική διαταραχή, ενώ 121 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από κατάθλιψη- η οποία εκτιμάται ότι το 2020 θα αποτελεί τη συχνότερη ασθένεια στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Η διάγνωση κάποιας ψυχικής διαταραχής δεν γίνεται αυθαίρετα. Υπάρχουν δύο ταξινομικά εγχειρίδια (το ICD-10 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και το DSM-V της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης) τα οποία αναφέρουν τα κριτήρια για να τεθεί η διάγνωση μίας ψυχικής διαταραχής, δηλαδή τα συμπτώματα, η διάρκεια και λοιποί παράγοντες. Παρότι μπορεί άτομα με την ίδια διεγνωσμένη διαταραχή να μην έχουν ακριβώς τα ίδια συμπτώματα, η ύπαρξη διαγνωστικών κατηγοριών έχει πολλά πλεονεκτήματα. Κατ’ αρχήν, επιτρέπει στους ειδικούς ψυχικής υγείας να μιλάνε «την ίδια γλώσσα», να κατανοούν δηλαδή την γενική κλινική εικόνα του θεραπευόμενου χωρίς να αναφέρουν ένα-ένα τα συμτώματα. Κατά δεύτερον, η χρήση διαγνωστικών κατηγοριών είναι αναγκαία στην έρευνα και στην θέσπιση θεραπευτικών πρωτοκόλλων (ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας). Επίσης, η δυνατότητα χορήγησης αναρρωτικών αδειών, η κάλυψη συνταγογραφούμενων φαρμάκων και άλλου τέτοιου είδους παροχές από τους ασφαλιστικούς φορείς δεν θα ήταν εφικτές χωρίς την ύπαρξη διαγνωστικών κατηγοριών. Τέλος, η καταγραφή και ομαδοποίηση συγκεκριμένων συμπτωμάτων προσδίδει οικουμενικότητα, αντικειμενικότητα και επιστημονική εγκυρότητα στη διάγνωση της ψυχικής διαταραχής.

Η ύπαρξη διαγνωστικών κατηγοριών έχει δεχθεί σημαντική κριτική, και όχι άδικα. Όταν ένα άτομο διαγιγνώσκεται με μία ψυχική διαταραχή, αυτομάτως μπαίνει μία «ταμπέλα», με αποτέλεσμα να χάνει την μοναδικότητα του, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την δυσλειτουργία που μπορεί να προκαλούν τα συμπτώματα στο συγκεκριμένο άτομο. Επίσης, τίθεται ένα σημαντικό ερώτημα σχετικά με την γραμμή που διαχωρίζει το φυσιολογικό με το μη φυσιολογικό. Για παράδειγμα, ένα άτομο για να διαγνωσθεί με μείζον καταθλιπτική διαταραχή, πρέπει, εκτός των άλλων, να εμφανίζει τουλάχιστον 5 από μία λίστα 9 συμπτωμάτων. Συνεπώς, εάν ένα άτομο εμφανίζει 6 συμπτώματα τίθεται η διάγνωση της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής. Εάν όμως εμφανίζει τέσσερα συμπτώματα, κρίνεται υγιής, άρα δεν θεωρείται ότι χρήζει θεραπείας, ασχέτως πόσο αυτό το άτομο υποφέρει ή δυσλειτουργεί στην καθημερινότητά του. Άτομα με την ίδια διαταραχή μπορούν να συμπεριφέρονται διαφορετικά, να επηρεάζονται λιγότερο ή περισσότερο από τα συμπτώματα και να επηρεάζονται με άλλο τρόπο στην καθημερινότητά τους.

Μία ακόμη αρνητική επίπτωση της ύπαρξης διαγνωστικών κατηγοριών είναι ο στιγματισμός που υφίστανται οι ασθενείς. Ο στιγματισμός βεβαίως είναι ένα φαινόμενο που θα υπήρχε και χωρίς τις διαγνωστικές κατηγορίες αλλά η ύπαρξή τους τον ενισχύει αφού ομαδοποιεί τους ανθρώπους βάσει κάποιου χαρακτηριστικού. Το κοινωνικό στίγμα είναι μία ανεπιθύμητη, δυσφημιστική ιδιότητα που στερεί από κάποιον το δικαίωμα της πλήρους κοινωνικής αποδοχής και τον αναγκάζει να κρύψει την αιτία που προκαλεί αυτή την αντιμετώπιση. Αποτελεί έναν έντονα μειωτικό χαρακτηρισμό που αποδίδεται σε κάποιον και από τον οποίο είναι πολύ δύσκολο να απαλλαγεί. Ο στιγματισμός των ψυχικά πασχόντων στηρίζεται σε λάθος πεποιθήσεις

(α) για την φύση των διαταραχών (όπως το ότι είναι μόνο αποτέλεσμα κληρονομικότητας, ότι είναι ένδειξη αδυναμίας, ότι είναι αποτέλεσμα των επιλογών τους, ότι οι ψυχικά ασθενείς είναι επικίνδυνοι) και

(β) για την αντιμετώπισή τους (δηλαδή ότι είναι ανίατες).

Ένας ακόμη παράγοντας είναι η παράξενη-παράδοξη συμπεριφορά και σκέψη που απαντάται σε κάποιους ψυχικά ασθενείς. Ο κοινωνικός στιγματισμός προκαλεί αισθήματα ντροπής και ενοχής στις οικογένειες των ψυχικά ασθενών και κοινωνική απομόνωση. Επίσης, οι ίδιοι οι ασθενείς, δυσκολεύονται να αποδεχθούν την ασθένεια και συχνά δυσκολεύονται να αναζητήσουν θεραπεία ή δεν την αναζητούν καθόλου.

Αν και έχουν γίνει αρκετά βήματα προς την καταπολέμηση του στιγματισμού των ψυχική ασθενών, ένα μεγάλο ποσοστό ψυχικά ασθενών συνεχίζει να ζει αποτραβηγμένο από την κοινωνία. Η ενημέρωση των πολιτών ότι η ψυχική διαταραχή:

(α) μπορεί να αναφέρεται σε καταστάσεις πολύ διαφορετικές μεταξύ τους (ακόμα και στην ίδια διαταραχή υπάρχει η έννοια του φάσματος),

(β) μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε οικογένεια και σε άτομα όλων των ηλικιών (άρα μας αφορά όλους),

(γ) δεν είναι όλοι οι ψυχικά ασθενείς επικίνδυνοι και απρόβλεπτοι και

(δ) οι πάσχοντες και οι οικογένειές τους υποφέρουν από την ασθένεια.

Επίσης και η απαγόρευση χρήσης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης χαρακτηρισμών που προβάλλουν στερεοτυπικές αντιλήψεις (π.χ. «ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι») θα βοηθήσουν στην μείωση του στίγματος που ακολουθεί την διάγνωση μίας ψυχικής διαταραχής. Το σημαντικότερο όμως είναι να γίνει κατανοητό ότι η ψυχική διαταραχή δεν χαρακτηρίζει ολόκληρη την ύπαρξη του ατόμου και ότι ο ψυχικά ασθενής είναι άνθρωπος με αισθήματα, όνειρα, δυνατότητες και ανάγκες. Άλλωστε, η ψυχική διαταραχή είναι κάτι που μας αφορά (έστω και δυνητικά) όλους.

Ανδρουτσάκος Ιωάννης

Ψυχολόγος, MSc

Υποψήφιος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Οικογενειακή – Συστημική ψυχοθεραπεία

Κάθε νέο έτος… και μια καινούρια αρχή

Η αρχή κάθε νέου έτους αποτελεί για όλους την ευκαιρία να αναστοχαστούν τις πράξεις του παρελθόντος και να ονειρευτούν ή/και να προγραμματίσουν τις κινήσεις/ενέργειες του αύριο. Η υλοποίηση των μελλοντικών ονείρων εμπεριέχει την έννοια της στοχοθεσίας, γιατί αν «…αν ξέρω πού θέλω να πάω…. θα βρω πώς θα πάω… και στο τέλος θα ξέρω αν έφτασα!».

Η ύπαρξη στόχων είναι αναπόσπαστο μέρος μιας οργανωμένης ζωής που βοηθά το άτομο να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί ποικιλοτρόπως. Η υλοποίηση των στόχων δεν είναι κάτι εύκολο. Δεν είναι, όμως, και κάτι ακατόρθωτο. Χρειάζεται μεθοδικότητα και φυσικά να είναι SMART!

Τι σημαίνει, όμως, η νέο-σχηματισμένη λέξη SMART;

Ο όρος SMART είναι το ακρωνύμιο των λέξεων Specific, Measurable, Attainable, Realistic και Time bound. Αναλυτικότερα…

Για να τεθεί ένας στόχος, αλλά κυρίως για να είναι υλοποιήσιμος, απαιτείται να είναι συγκεκριμένος. Οι γενικοί και αόριστοι στόχοι δεν βοηθούν το άτομο να συγκεντρωθεί στο περιεχόμενο του στόχου με αποτέλεσμα να χάνεται σε γενικότερες έννοιες που το παραπλανούν σπαταλώντας έτσι χρόνο και κόπο.

Ο στόχος, επίσης, πρέπει να είναι μετρήσιμος. Το άτομο καλό είναι να μπορεί να αποτιμήσει τον στόχο, να μπορεί να τον αξιολογήσει ώστε να αντιληφθεί το κόστος ή το όφελος από την επίτευξή του.

Ένα από τα πιο αξιόλογα χαρακτηριστικά του στόχου είναι να μπορεί να είναι και επιτεύξιμος. Το άτομο καλό είναι να σχεδιάζει στόχους που να είναι εφικτοί (ακόμη και απλοί στόχοι μέσα στην καθημερινότητα). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθει ικανό από την έκβαση του στόχου και με τη θετική ανατροφοδότηση που λαμβάνει να μπορεί να συνεχίζει.

Για να είναι ένας στόχος όλα τα παραπάνω, δεν θα μπορούσε παρά να είναι και ρεαλιστικός. Η φαντασία είναι απαραίτητο συστατικό στη ζωή του ατόμου και στα όνειρά του για ένα καλύτερο αύριο, αλλά στόχοι που δεν είναι ρεαλιστικοί επιφέρουν απογοήτευση, ακόμη και ματαίωση. Το άτομο μέσα στη λαχτάρα του να κάνει όλα όσα θα ήθελε ανεβάζει τον πήχη και πολλές φορές το αποτέλεσμα είναι το ακριβώς αντίθετο από το επιθυμητό. Έτσι πολύ γρήγορα απογοητεύεται και σταματά κάθε προσπάθεια.

Τέλος, ο στόχος για να είναι πραγματοποιήσιμος πρέπει να είναι χρονικά καθορισμένος. Τα χρονικά περιθώρια -ως λογικά όρια που ενέχουν προγραμματισμό- ενεργοποιούν τις δυνάμεις του ατόμου κάνοντάς το περισσότερο κινητοποιημένο, αφυπνισμένο και έτοιμο για δράση. Ο χρόνος, συνεπώς, γίνεται σύμμαχος αν το άτομο «… γνωρίζει που θέλει να πάει…!».

Η στοχοθεσία και ο προγραμματισμός στη ζωή δημιουργεί ένα ασφαλές δίκτυο επιβίωσης τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για εκείνα που μπορεί να βρίσκονται κοντά του. Αρκεί να μην μετατρέπεται σε ένα κυνήγι στεγνής επίτευξης στόχων χωρίς τα ενδιάμεσα μονοπάτια και τις εμπειρίες εκείνες που κάνουν το άτομο πάντα πιο σοφό και πλήρες.

Ας κινηθούμε, λοιπόν, όλοι λίγο πιο SMART και φέτος… ώστε η νέα χρονιά να ανταμείψει τις προσπάθειές μας και να μας φέρει πιο κοντά στους στόχους μας!

Κατερίνα Λεβάκη

Ψυχολόγος

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Διδάκτωρ Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης

Σε γενικές γραμμές, το άγχος μπροστά σε μια απειλή σχετίζεται με την αντίληψη μας σχετικά με τις πιθανότητες να συμβεί αυτό που φοβόμαστε και τη σοβαρότητα αυτού που θα συμβεί, καθώς επίσης με τις δυνατότητες μας αντιμετώπισης της κατάστασης.

Μία πολύ συνηθισμένη φοβία είναι αυτή των πτήσεων με αεροπλάνο. Παρόλο που τα δυστυχήματα είναι σπάνια και το αεροπλάνο αποτελεί το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είτε αποφεύγουν να πετάξουν είτε πετάνε με μεγάλο φόβο, σε σημείο που πολλές φορές η πτήση τούς γίνεται εφιάλτης. Συχνά στην τελευταία περίπτωση γίνεται μάλιστα κατανάλωση αλκοόλ ή ηρεμιστικών τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της πτήσης. Αυτή η φοβία μπορεί να κάνει πολύ δύσκολη τη ζωή των ατόμων που οι επαγγελματικές τους ανάγκες είναι συνδεδεμένες με τη χρήση του αεροπλάνου.

Σε γενικές γραμμές, το άγχος μπροστά σε μια απειλή σχετίζεται με την αντίληψη μας σχετικά με  τις πιθανότητες να συμβεί αυτό που φοβόμαστε και τη σοβαρότητα αυτού που θα συμβεί, καθώς επίσης με τις δυνατότητες μας αντιμετώπισης της κατάστασης. Στην περίπτωση της φοβίας της πτήσης η σοβαρότητα αυτού που θα συμβεί και οι περιορισμένες πιθανότητες επιβίωσης σε περίπτωση ατυχήματος φαίνεται ότι πυροδοτούν το άγχος. Παραταύτα, τα παραπάνω δεν αποτελούν επαρκή εξήγηση της συγκεκριμένης φοβίας.

Οι λόγοι που μπορεί κάποιος να έχει μια τέτοια φοβία ποικίλλουν και διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν φοβία και με άλλα μέσα μεταφοράς και η φοβία της πτήσης αποτελεί ένα σύμπτωμα της «αγοραφοβίας», δηλαδή του γενικότερου φόβου τους να βρεθούν σε χώρους με πολύ κόσμο, απ’ όπου η διαφυγή θα ήταν δύσκολη. Άλλοι άνθρωποι έχουν όμως μόνο αυτή τη φοβία. Φαίνεται ότι συχνά πρόκειται για άτομα που έχουν μια έντονη ανάγκη για «έλεγχο». Αυτή η αυξημένη ανάγκη τους  να ελέγχουν τα πράγματα στη ζωή τους τα κάνει πιο ευάλωτα απέναντι σε μια τέτοια φοβία, αφού η πτήση με αεροπλάνο είναι μία κατάσταση στην οποία εμφανώς δεν έχουμε τον έλεγχο.

Στη θεραπεία είναι γενικά σημαντικό να κατανοήσουμε το πότε το άτομο απέκτησε τη φοβία αυτή. Τι άλλαξε στη ζωή του ατόμου την περίοδο που πρωτοεμφανίζεται η φοβία αυτή. Σε κάποιες περιπτώσεις κάποιος άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει μία τέτοια φοβία πολύ απλά γιατί είχε μία τραυματική εμπειρία μίας κακής πτήσης. Η αποφυγή του να μπει σε αεροπλάνο μετά από μία τέτοια εμπειρία εδραιώνει τη φοβία.

Η φοβία για τα αεροπλάνα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων όμως συνδέεται και με άλλα ψυχικά ζητήματα που μπορεί να ταλαιπωρούν το άτομο, όπως συναισθήματα γενικευμένης ανασφάλειας, διαφόρων ειδών φοβίες, ψυχαναγκαστικές σκέψεις, καταναγκαστικές συμπεριφορές κλπ.

Αν βέβαια παρά το φόβο μας μπαίνουμε στο αεροπλάνο, τότε δε φαίνεται να υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα. Χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα όπως το να αποσπάμε την προσοχή μας κατά τη διάρκεια της πτήσης (π.χ. διαβάζοντας ένα βιβλίο ή μιλώντας με το διπλανό μας), η δυσφορία αυτή μπορεί να ελαττωθεί. Αν όμως ο φόβος μας είναι τέτοιος, που μας αποτρέπει από το να ταξιδέψουμε ή δημιουργεί δυσανάλογα μεγάλη δυσφορία, τότε ίσως χρειάζεται να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό για να μας βοηθήσει.

Γεωργία Μαριακάκη, ΜSc

Κλινική Ψυχολόγος

Ειδίκευση στη Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία